„დღეს თეატრში სიარული მოდურად ითვლება“ - გზაპრესი

კინოსამყარო იზიდავდა, განსაკუთრებით დოკუმენტური ფილმები, მაგრამ ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის თეატრალური ხელოვნების პროგრამის სტუდენტი რომ გახდა, სწავლის პროცესი ბოლომდე მიიყვანა - თეატრმა ჩაითრია. დღესდღეობით ლუკა ინწკირველი ბორჯომის სახალხო თეატრის მთავარი რეჟისორია. 26 წლის ხელოვანს სპექტაკლები აქვს განხორციელებული თბილისში ილიაუნისა და მოზარდ მაყურებელთა თეატრებში. ახლახან მისი მორიგი სპექტაკლის - „საწვავი“ პრემიერა ილაუნის თეატრის სცენაზე გაიმართა (სპექტაკლში 3 მსახიობი მონაწილეობს: გიორგი ჯიქია, გიორგი ტაბიძე და ანიკო შურღაია). რთული საცხოვრებელი პირობები, თვითგადარჩენისთვის ბრძოლა და ადამიანების ფსიქოემოციური მდგომარეობა მაშინ, როცა გარშემო ომი და ზამთრის ულმობელი სუსხია; რა ნაბიჯებს დგამენ კრიტიკულ და ექსტრემალურ სიტუაციებში აღმოჩენილი ადამიანები?! - ეს ის თემებია, რომელიც ამელი ნოტომის პიესის მიხედვით დადგმულ სპექტაკლში „საწვავია“ თავმოყრილი.

- თუ შეიძლება „შორიდან“ დავიწყოთ. როგორ მოვიდა რეჟისორის პროფესიისადმი ინტერესი?

- ამ მხრივ ჩემი ამბავი ნაკლებად „თეატრალიზებულია“, რადგან დავიბადე და გავიზარდე ქობულეთში, სადაც თეატრი არ იყო და არც დღეს არსებობს. ფაქტობრივად, სანამ ჩავაბარებდი, თეატრისადმი ინტერესი არც მქონდა. ვფიქრობდი სახელოვნებო სფეროზე, მაგრამ კინოს მიმართულებით.

- სკოლის პერიოდში სპექტაკლები არც ბათუმში გინახავთ?

- კი, ბათუმში რამდენიმე სპექტაკლს დავესწარი, მაგრამ ინტერესი არ გამიჩნდა და მით უმეტეს, ვერც ვიფიქრებდი, რომ რამდენიმე წლის შემდეგ თეატრის რეჟისორი გავხდებოდი. გონება და გეზი კინოსკენ მქონდა. თეატრალურ უნივერსიტეტში ჩაბარებაც ვცადე, მაგრამ ბოლო ტურში ჩავიჭერი. ერთი წელი რომ არ დამეკარგა, გადავწყვიტე, ის დრო თეატრის რეჟისურაზე გამეტარებინა და ასე მოვხვდი ილიაუნში, მაგრამ მას შემდეგ დავრჩი და დავრჩი. თავდაპირველად ჩემი პედაგოგი ბატონი ოთარ ეგაძე იყო, რომელთანაც ერთი წელი მომიწია სწავლამ და შემდეგ უკვე ბოლომდე ბატონი ვანო ხუციშვილი.

- რა იყო ის მთავარი, რითაც თეატრმა მიგიზიდათ და ჩაგითრიათ?

- სიმართლე გითხრათ, მე დღესაც ვფიქრობ, რომელი თხრობის ენაა ჩემთან უფრო ახლოს, კინოს თუ თეატრის? დღემდე მაქვს ამბის ვიზუალური ხელოვნების გზით თხრობის სურვილი, უბრალოდ, ამ ეტაპზე სადღაც დროებით არის გადადებული და ვფიქრობ, რაღაც პერიოდის შემდეგ მივუბრუნდები. რაც შეეხება თეატრს, ალბათ პირველ რიგში, ცოცხალმა პროცესმა მომხიბლა. სწავლის მომენტში ჩვენი პედაგოგები ბევრ შეცდომაზე მიგვითითებდნენ, რომლის გამოსწორებაზეც ფიქრსა და სურვილში, პატარ-პატარა შედეგები დგებოდა. შენი სათქმელი მაყურებლამდე რომ მიდის იმ გზით, როგორც შენ გქონდა ჩაფიქრებული, ეს ინტერესს კიდევ უფრო ზრდის. მთელი ეს პროცესი ჩემთვის ერთიანად მომნუსხველი გახდა და საბოლოოდ ამ სფეროში დამტოვა.

- რა სპექტაკლი დადგით პირველად?

- „თარგმანები“. ეს არის ირლანდიელი დრამატურგის, ბრაიან ფრილის პიესა, რომელსაც პერიოდულად ვუბრუნდები და ვკითხულობ ხოლმე. ის ჩემთვის ერთ-ერთი საყვარელი პიესაა, საქართველოსთვის ძალიან ნაცნობი თემით და დღევანდელი ტკივილით. ალბათ ის სპექტაკლია, სადაც ჩემი სათქმელი და პიესის სიუჟეტი ერთმანეთს ძალიან ემთხვევა და ისეთი განცდა მაქვს, თითქოს მე ვყვები.

- რომელი თეატრების სცენებზე გაქვთ სპექტაკლები განხორციელებული?

- მეორე წელია, ბორჯომის სახალხო თეატრის მთავარი რეჟისორი ვარ და იქ სპექტაკლებს აქტიურად ვდგამ. რაც შეეხება თბილისს, ეს არის მოზარდ მაყურებელთა თეატრი, სადაც 2 სპექტაკლი განვახორციელე, ხოლო ილიაუნის თეატრში „საწვავი“ ამ სივრცეში დადგმულ ჩემს სპექტაკლებს შორის, მეოთხეა.

- მიუხედავად იმისა, რომ ქობულეთში თეატრი არ არის, იქ რომელიმე შენობის სივრცეში თუ არის სპექტაკლების წარმოდგენის საშუალება და თქვენი ნამუშევარი ხომ არ ჩაგიტანიათ?

- დიახ, ამის სურვილიცა და ინტერესიც მქონდა. ბორჯომის თეატრში დავდგი ალექს ჩიღვინაძის „ხედი სასტუმრო საქართველოდან“, რომელიც აფხაზეთის თემაზეა. ფორმითა და ტექნიკურად მულტიფუნქციური სპექტაკლია. 2022 წლის ზაფხულში ის ქობულეთში ჩავიტანეთ და მუზეუმის ერთ-ერთ დარბაზში წარმოვადგინეთ. ჩემი მშობლები ქობულეთში ცხოვრობენ. მათ ჩემი არც ერთი სპექტაკლი ნანახი არ ჰქონდათ და პირველად შარშან ნახეს. გულწრფელად რომ გითხრათ, ძალიან მინდოდა ჩემს სპექტაკლს დედ-მამა, მეზობლები, სკოლის მასწავლებლები, მეგობრები დასწრებოდნენ და თავად ენახათ ის, რაზეც იქამდე შორიდან ესმოდათ. იმ ხალხის წინაშე ჩემი სპექტაკლის წარმოდგენა, ჩემთვის ერთგვარი გამოცდა იყო. სხვათა შორის, საკმაოდ ბევრი ვინერვიულე, ასეთი ღელვა პრემიერის დროსაც კი არ მქონია (იღიმის). საერთოდ, ხასიათით ძალიან მორცხვი ვარ, თან წარმოდგენის დაწყებამდე პატარა შესავალი გავაკეთე და ამდენი ხალხის წინაშე სიტყვით რომ გამოვედი, მივხვდი, უზომოდ ვნერვულობდი. თუმცა, ყველაფერმა კარგად ჩაიარა.

- რა პიესებსაც დგამთ, ასე ვთქვათ, მზა პროდუქტია. თავადაც ხომ არ წერთ?

- არა. არ დავმალავ და გეტყვით, რომ მცდელობები მქონია, მაგრამ ამ მხრივ ძალიან თვითკრიტიკული ვარ. დრამატურგიული ნაწარმოები დიდ სირთულეებთან არის დაკავშირებული, შეიძლება 3-4 წაკითხვის შემდეგ კი იფიქრო, რომ ესა თუ ის პიესა დრამატურგიულად გამართულია, მაგრამ სამუშაო პროცესში უამრავ სირთულეს აწყდები. კლასიკას ასეთი ხარვეზები ნაკლებად აქვს, მაგრამ სხვა შემთხვევაში უამრავი არასასურველი ნიუანსი და ბევრი წინააღმდეგობაა. როგორც წესი, კლასიკის შემთხვევაში დრამატურგიასთან საჭიდაო არ გაქვს. თან პირადად ჩემთვის, იქ სათქმელი გაცილებით მძაფრია, სიზუსტეც ბევრად ძლიერი და ყველა დროში აქტუალური.

- ბოლო პერიოდში თეატრებში მაყურებელთა რაოდენობამ იმატა. არა მხოლოდ საპრემიერო დღეებში, არამედ მორიგ წარმოდგენებზეც ბილეთის შოვნა ჭირს და ამას თითქმის ყველა დედაქალაქის თეატრში აღნიშნავენ. პანდემიური ჩაკეტილობის შემდეგ გაჩნდა ეს მოთხოვნა თუ კიდევ სხვა მიზეზია, არ ვიცი, თუმცა ფაქტია. თქვენ რას ფიქრობთ და ბორჯომში რა მდგომარეობაა ამ თვალსაზრისით?

- ვფიქრობ, მაყურებლის უმრავლესობამ წინასწარ არ იცის თეატრში რა დახვდება, მაგრამ ბილეთის ყიდვის ინტერესი მაინც აქვს, რადგან ითვლება, რომ თეატრში სიარული მოდურია. ეს სულაც არ არის ცუდი, მთავარია, მაყურებელი მოდის და უკვე შენი პასუხისმგებლობაა, რას დაახვედრებ და როგორ „გაზრდი“ სპექტაკლის მსვლელობის განმავლობაში. მგონია, ძალიან გაუმართლათ კერძო თეატრებსა და პატარ-პატარა სათეატრო ორგანიზაციებს, რომლებმაც ახლა დაიწყეს ფუნქციონირება, რადგან მაყურებლის ბუმის პერიოდი დაემთხვათ. თეატრის მუღამი ის არის, რომ იქ ცოცხალი პროცესი და წარმოდგენა გხვდება, რომელიც შენ თვალწინ დაიწყება და დასრულდება. ამას ვერც ტელევიზია და ვერც რომელიმე სოციალური ქსელი ვერ შეავსებს და ვერც ჩაანაცვლებს. პანდემიის დროს ხალხი ცოცხალ კომუნიკაციას მონატრებული იყო. ეს არა მხოლოდ თეატრს ეხება, არამედ კულტურის სხვადასხვა სფეროს: კონცერტებს, ბენდების საღამოებს და ა.შ. რაც შეეხება რეგიონებს, უფრო რთულად არის საქმე, რადგან რა თქმა უნდა, იქ მოსახლეობა ცოტაა და მათგან კიდევ უფრო ნაკლებს აინტერესებს სპექტაკლები, თუმცა, ბოლო დროს მოთხოვნა რეგიონებშიც შედარებით გაზრდილია და ამის თქმა, პირველ რიგში, ბორჯომის მაგალითზე შემიძლია. იქაც იგივე მიდგომაა, თეატრზე მოდური მოთხოვნილება გაჩნდა.

- თავად თუ ახერხებთ და დადიხართ სხვადასხვა თეატრში, სპექტაკლებზე?

- რა თქმა უნდა და არა მხოლოდ მე დავდივარ, არამედ ბევრ ახალგაზრდა რეჟისორსა და მსახიობს ვხედავ დარბაზებში. სულ ვცდილობ, პრემიერები არ გამომრჩეს, როგორც თეატრალურ უნივერსიტეტში, ისე პროფესიულ თეატრებში.

- დასასრულ, დაასახელეთ ბოლო პერიოდში ნანახი სამი სპექტაკლი, რომელსაც რეკომენდაციას გაუწევთ?

- „მოჩვენებანი“ (თუმანიშვილის თეატრი, რეჟისორი ივანე ხუციშვილი), „უხერხემლო“ (ილიაუნის თეატრი, რეჟისორი გელა გულიაშვილი) და „თოლია“ (ახალი თეატრი, რეჟისორი დავით დოიაშვილი).

ანა კალანდაძე