"მსოფლიოს წესრიგს მიღმა დარჩენილი ქვეყანა და საზოგადოება გავხდით..."
მწერალი ლუკა ბაქანიძე თავის ნაწარმოებებში თუ ყოველდღიურ ცხოვრებაში პირდაპირ საუბრობს იმ პრობლემებზე, რომელიც ჩვენს საზოგადოებაში, ქვეყანასა და ყოველდღიურ ცხოვრებაშია. ჟურნალთან "გზა" საუბარშიც სწორედ მიმდინარე პრობლემეზე ისაუბრა...
- ლუკა, რას დაარქმევდით იმ სიტუაციას, რომელშიც ახლა გვიწევს ცხოვრება?..
- ლოგიკურად, ქვეყნის ამ მდგომარეობას ჩიხი ეწოდება. ცოტა ხნის წინ თუ მავანი ოპტიმისტი, ანუ პირდაპირ ვიტყოდი და, ჩემი აზრით - პოლიტიკურად საკმაოდ ბეცი მოქალაქე ერთგვარ დროებით გაურკვევლობას ხედავდა და მაინც ქვეყნის უახლოესი ევროპული მომავალი ეიმედებოდა, ახლა ყველაფერი ხელისგულზე დევს და ეს რეალობა არ არის რომელიმე ოპოზიციური პარტიის აზრით ნაკარნახევი, ეს არის სწორედ რომ რეალობა, ანუ მოცემულობა და ფაქტი როგორც ასეთი, საიდანაც არ უნდა მოუარო, რა რაკურსითაც უნდა შეხედო - სახეზეა აშკარა პრორუსული ხელისუფლება, რომელიც ანტიევროპული და მაშასადამე, ანტიეროვნული პოლიტიკის ცხადი გამტარებელია - რაც კი წლებია, სულხან-საბას ელჩობიდან მოყოლებული, ამ ქვეყნის საუკეთესო მამულიშვილებმა და თაობებმა აკეთეს ქვეყნის ევროპული მომავლისთვის, საუკუნოვანი იდეალები წყალშია გადაყრილი. ცხრა აპრილის გმირების, იუნკრების, საქართველოს საუკეთესო შვილების მსხვერპლი, საბჭოთა იმპერიასთან ბრძოლას შეწირული ადამიანების ღვაწლი ფაქტობრივად, გაუქმებულია, განულებული... ამ დროსა და ვითარებაში, დღევანდელი ხელისუფლების მიერ არგუმენტად მოშველიებული, დიპლომატიური "აბა, ომი გინდათ" პოლიტიკა, უკიდურესად შეურაცხმყოფელია. როცა შენი ქვეყნის მოსახლეობის ნაცვლად და სახელით, თანაც დაუკითხავად, ამ პოზიციით ოკუპანტის წინაშე სრულ კაპიტულაციას აფიქსირებ და არათუ ხელს უშლი, პირიქით, ხელს უწყობ რუსულ ექსპანსიას (და ამის მაგალითებს აღარ ჩამოვთვლი, ისედაც ყველა ვხედავთ) ეს დამღუპველი შედეგის მომტანია როგორც ქვეყნისთვის, ასევე ამ პოლიტიკის გამტარებელი ხელისუფლებისთვის, რადგან სახეზეა აშკარად გამოხატული უმძიმესი დანაშაული, სამშობლოს ინტერესების ღალატი.
- ტრაგედიიდან ტრაგედიამდე მცხოვრებ ქვეყნად, საზოგადოებად ვიქეცით; შეიძლება, ადრეც ასე იყო და ვერ ვამჩნევდით... გამუდმებით ვეძებთ განტევების ვაცს, ვადანაშაულებთ ბუნებას, უფალს, წარსულის მძიმე მემკვიდრეობას, ყველაფერს - საკუთარი თავის, ჩვენი შეცდომების, გულგრილობის, მოკლე მეხსიერების, უპრინციპობის გარდა... ერთბაშად თითქოს ავდუღდებით და შემდეგ ყველაფერი ცხრება. თქვენი აზრით, შეცდომებზე ასე თუ ისე მაინც ვსწავლობთ და გამოღვიძების გზას ვადგავართ, თუ ეს ყველაფერი ერთ წრეზე ტრიალია?
- ტრაგედიებს, ბუნებრივ კატაკლიზმებს რაც შეეხება - თავად გახლავართ ეკოლოგიურ საკითხებში საკმაოდ ჩახედული, ასევე ზედმიწევნით კარგად ვიცნობ საქართველოს ბუნებას და ვიცი, ადამიანის ჩაურევლად გამორიცხული იქნებოდა იმ მასშტაბის სამწუხარო შედეგები, როგორიც ბოლო ხანებში გვაქვს. ბუნებაც, რა თქმა უნდა, უფრო და უფრო აგრესიულად უპასუხებს მის წინააღმდეგ კაცობრიობის მიერ ჩადენილ განუკითხაობას. საქართველოს პირობებში, სწორედ რომ ბუნებრივ ბალანსში უხეში ჩარევის ბრალია ამდენი მსხვერპლი: ვგულისხმობ უკანონო და შეუმოწმებელ მშენებლობებს, ტყეების გაჩანაგების დაუსრულებელ პროცესს, პასუხისმგებელი პირების გულგრილობას, დაუსჯელობის მასობრივ სინდრომს... ნებისმიერი ნორმალურად გამართული სახელმწიფო სისტემა, პირველ რიგში, სწორედ ეკოლოგიურ პრობლემებს უნდა აგვარებდეს. ჩვენს შემთხვევაში კი, ზემოთ ხსენებული საკითხები ალბათ, სახელმწიფოს დღის წესრიგში უკანასკნელია, თუ არის საერთოდ. ამაზე მეტყველებს სამწუხარო ფაქტები, ადამიანთა მსხვერპლი, რომელსაც ბუნებრივ კატაკლიზმებს ასე ხელაღებით, მხოლოდ არაკომპეტენტური ხალხი დააბრალებს...
- თუ ადრე, ტრაგედიის გარშემო მაინც ვერთიანდებოდით, ახლა ვეღარც ამას ვახერხებთ. როგორ ფიქრობთ, მართლა პოლიტიკურმა პოლარიზაციამ წალეკა ყველაფერი, ასეთი აქტუალურია "ნაც-ქოცობა" თუ სულ ასეთები ვიყავით და ახლა გამოხატვის შესაძლებლობა მოგვეცა?
- სამწუხაროდ, ხშირად სწორედ დიდი ტრაგედია ხდება ხოლმე ის ამძრავი, მოტივატორი, როდესაც ვივიწყებთ პოლიტიკურ დაპირისპირებებს და ვერთიანდებით. ამის უამრავი მაგალითი გვაქვს. ოღონდ, ამ შემთხვევაში ერთიანდება და მზადყოფნაშია მხოლოდ ერი, ხალხი. პოლიტიკანების პოზიცია (ყველას არ ვგულისხმობ, ცხადია) ვიცით უკვე და რამდენიმე საკამერო როლით, ტალახში ამოსვრით თუ წვიმაში ტოპვით ვეღარ მოატყუბენ მრავლისმნახველ ქართველ ხალხს. ყველამ ყველაფერი ვიცით და ნონსენსია, მაგრამ მაინც ჩუმად ვართ. თუმცა, გეთანხმები, ტრაგედიების პოლიტიკურ ჭრილში განხილვაც, სულ უფრო ხშირi და სულ უფრო აშკარა ხდება...
ამგვარი აგრესიული პოლარიზაცია კარგად მართულ პროცესად, იმ ადამიანების ტვინში კარგად მოფიქრებულ და გააზრებულ ფორმულად მიმაჩნია, ვინც ქართველების იმპულსურ ხასიათს კარგად იცნობს. საქართველოს ისტორიას თუ დავუკვირდებით, ეროვნული ხასიათის სპეციფიკით, მისი თავისებური მახასიათებლებით ასეთი ბოროტი მანევრირება-მანიპულაციაც სწორედ რუსეთთან მჭიდრო და ახლო კავშირებით იწყება ჩვენს სამშობლოში, რადგან არ არის ეს ნორმალური, ბუნებრივი: ურთიერთგამეტება და შუღლი ადამიანის ბუნებისთვის უცხო არც ერთ ქვეყანაში არაა, მაგრამ ასე საყოველთაოდ და მასობრივად, მაინც კარგად მართული მავნე პროცესი, ჩანერგილი სინდრომი მგონია. ამ პროცესის თავიდათავი საიდანაც იწყება, გასაგებია უკვე.
- როგორ ფიქრობთ, შემგუებელ საზოგადოებად ვიქეცით?.. ალბათ, ხშირად ფიქრობთ, სად ვუშვებთ შეცდომას, მხოლოდ ხელისუფლება კი არა, საზოგადოებაც...
- შეცდომას ვუშვებთ ყოველთვის, როდესაც არასაკმარისად ვრეაგირებთ ხელისუფლების შეცდომებზე და აქ არ ვგულისხმობ მარტო ამჟამინდელ ხელისუფლებას. ცოტა არ იყოს, უცნაური პრეროგატივების ხალხად ვიქეცით - ქვეყნისთვის სამკვდრო-სასიცოცხლო საკითხებზე, როგორიცაა რუსეთის მიერ ოკუპირებულ ზონებთან საზღვრების უკანონო ბორდერიზაცია. ლამის ყოველდღიურად, მეტრებითა და კილომეტრებით ითვისებენ კიდევ უფრო მეტ ტერიტორიას, იტაცებენ საზღვრისპირას მცხოვრებ ხალხს, ქვეყნის მოსახლეობის დიდი ნაწილი მიდის საზღვარგარეთ და სანაცვლოდ, რუსების მასობრივი შემოდინებაა, ახლა უკვე ჩინელებისაც - ყოველივე ეს ხომ ქვეყნის ყოფნა-არყოფნის საკითხებია?! რუსეთის გუბერნიად გადაქცევის საშიშროება ნათელია... მერწმუნეთ, არ ვარ ნაცისტი, არც შოვინისტი თუ ჰომოფობი, არც ჩინელების საწინააღმდეგო მაქვს რამე და არც პუტინის რეჟიმის მტერ რუსებს ვერჩი - აქ უბრალოდ, სტატისტიკურ ფაქტებზე ვსაუბრობ, როდესაც ქვეყანა ადგილობრივი, მკვიდრი მოსახლეობისგან იცლება და მეტწილად, მტრულად განწყობილი სახელმწიფოს მოქალაქეებით ივსება, ყველა ნორმალურად მოაზროვნე ადამიანი ლოგიკურად, აშკარა საფრთხეს უნდა ხედავდეს... ჰოდა, ამას ვამბობ - ასეთ გადამწყვეტ საკითხებზე რეაგირება ძალიან მცირე, ალაგ-ალაგ პერმანენტულია და ამ დროს, ისეთ ყურით მოთრეულ ხიფათზე გვაქვს მძაფრი რეაქცია და საუბარი, როგორიც არის სიტყვაზე, ლგბტ თემის აქტივობა. ამ დროს, მთელი ერი, როგორც ერთი, ფეხზეა და ხმალამოღებული ებრძვის "მტერს"... რეალობის, დროის, მსოფლიოს წესრიგს მიღმა დარჩენილი ქვეყანა და საზოგადოება გავხდით, სამწუხაროდ და ესეც, ჰოი რა დამთხვევაა, საქართველოში საბჭოთა ექსპანსიას მოჰყვა - ჯერ უჩინრად და მერე, თანდათანობით უფრო და უფრო თვალნათლივ, აშკარად.
- ამ ვითარებაში ევროპულ მომავალს ხედავთ?..
- ამ კითხვაზე ყოველთვის ერთი პასუხი მაქვს - საქართველოს ევროპული მომავალი ბუნებრივი და გარდაუვალი გეოპოლიტიკური პროცესია და ჩვენ, საზოგადოებას თუ რაიმე ცვლილების შეტანა შეგვიძლია აქ, ეს არის დროის ფაქტორი: რაც მეტად და აქტიურად აიღებს ხალხი პასუხისმგებლობას საკუთარი ქვეყნის მომავალზე, მით უფრო დაჩქარდება ეს პროცესი და პირიქით - ასეთი ზოზინით და დაუნახაობით, რაც დღეს ხდება, სრულიად ბრძოლისუუნარო საზოგადოებით და დამნაშავე ხელისუფლებით, ალბათ საქართველოს ევროკავშირში გაწევრებაზე ზრუნვა ჩვენ შემდეგ, მომავალ თაობებს მოუწევთ. თუმცა, ჩვენმა წინა თაობამ უამრავი პრობლემა დაგვიტოვა და ვფიქრობ, ყველანაირად უნდა ვეცადოთ, მათი შეცდომები გავითვალისწინოთ, რომ მომავალ თაობას მაინც, ამ ყველაფერზე ფიქრი არ დასჭირდეს.
ლალი პაპასკირი