"რთული ყოფილა სუნთქვაშეკრული ცხოვრება"
ცოტა ხნის წინ ჯგუფში - "ემიგრანტის დღიურები ამერიკიდან", გვერდის ერთ-ერთმა სულისჩამდგმელმა, ქალბატონმა მზია წულუკიძემ სპეციალურად ემიგრანტებისთვის კონკურსი დააანონსა და საქართველოდან სხვადასხვა ქვეყანაში გაფანტულ ადამიანებს მოტივაცია მისცა საიმისოდ, რომ თითოეულს საკუთარ სიხარულსა თუ სატკივარზე გულახდილად ესაუბრა...
გთავაზობთ რამდენიმე ემიგრანტის წერილს, რომლებიც გულგრილს არ დაგტოვებთ (სტილი დაცულია):
მაკა პაპუაშვილი (ამერიკა):
"სამშობლო, დედის ძუძუი,
არ გაიცვლების სხვაზედა,
ორივ ტკბილია, ძმობილო,
მირჩევნის ორთავ თვალზედა!"
არავისში გამიცვლიხარ, ჩემო "ორთავ თვალის სინათლევ", დედის რძესავით ტკბილო ქვეყანავ! არც მიფიქრია, შენზე მაღლა ვინმე დამეყენებინოს, თვით ზესახელმწიფოც კი, ჩემო თვალისჩინივით სათუთო!
პირიქით, შენთვის მომინდა თავგანწირვა; შენ რომ არ გეგრძნო გაჭირვება, ღალა არ გამოგლეოდა, ბარაქა არ დაგეკარგა, არავის რომ ჩამორჩენოდი... ერთი პატარა ჩემოდნით წლების წინ დაგემშვიდობე და მას მერე შენთვის ვწვალობ... დროს შენზე ფიქრში ვატარებ, დღისით შენზე ვოცნებობ, ღამე მესიზმრები, ვიკლავ უზარმაზარი მონატრებით გამოწვეულ დარდს, ვმალავ ღვარ-ღვარად ჩამომავალ მუშტისოდენა ცრემლებს, გულში ვიკლავ ნაღველს...
ყელში ბურთად მებჯინება ყოველი შენი პრობლემა, მტკივა და მანადგურებს შენგან შორს ყოფნა! საოცარი ქვეყანა ხარ, ჩემო შუქჩრდილიანო! არავის აქვს ჩვენისთანა კუთხე, დარი ცისი,
არარა გვაქვს სანატრელი, არაფერი სხვისი! მხოლოდ გონიერი და ბრძენი პატრონი გჭიდება, ჩემო რჩეულო სამოთხევ!
ღმერთო, არსთა გამრიგევ, ისე ნუ მომკლავ, რომ ვერ შევძლო მშობლიურ კუთხეში "ცვრიან ბალახზე" ნავარდი, რომ ვერ ვიგემო კავკასიის მთებიდან მონაბერი ჰაერის სიტკბო და ჩემს ხალხთან ჩახუტება!
ცოტაც და... ჩამოვალ, ჩემო საქართველო, მონატრებულო და საფიცარო, მე ხომ შენი ნაწილი ვარ! ბევრი მაქვს მოსაყოლი, ახლოდან მოგეფერები და მოგეგურგურები, ჩემო გულში დაჭრილო, ფრთამოტეხილო არწივო!
ვეცდები, ხელი მაგრად ჩაგჭიდო და აღარ გაგიშვა მანამ, სანამ დედამიწა არ მიმიღებს თავისად, მერე კი ჭრილობებზე ფერფლად დაგეფინები, ჩემო უჭკნობო!
დღეს კი, ჩემო პატარძალივით ლამაზო, გილოცავ დამდეგს, ახალს,
ძველმა წაიღოს წყენა,
დაგბედებოდეს სიტკბო,
ციდან სიკეთის ცვენა!
მოგეფერები, ჩემო
და ონლაინის ძალით,
გიკოცნი წარმტაც არეს
და იმედი მაქვს ხვალის,
მალე შევხვდებით, ალბათ,
გაივლის წლები, ავი,
შენ შემოგევლოს ჩემი
მონატრებული თავი!.."
წერილი დედას!
ლალი კობახიძე (იტალია):
"გამარჯობა დედი. წერილი ბოლოს რომ მოგწერე, სულ პატარა ვიყავი და 8 მარტს გილოცავდი. მახსოვს, გაგიხარდა...
მე ახლა ემიგრანტი მქვია, დე. შენ არ იცი, იმიტომ რომ იჩქარე და ჩემზე ადრე წახვედი...
29 ნოემბერს ზუსტად 2 წელს აითვლის ჩემი ემიგრაციის პერიოდი იტალიაში. მანამდეც სულ გასული ვიყავი, იცი შენ... იყო თურქეთი, მანამდე რუსეთიც იყო... საითაც დაიხუვლებდა "უუუუუ"-ს საშოვარზე გასული მასა, მეც მივდევდი. სულ წასული ვიყავი, ამიტომაც დაგერქვა ჩემი შვილის გამზრდელი, დე...
რა მექნა, გენაცვალოს ლალუკა? ბაღშიც ვიმუშავე 6 მანეთად, მერე "ვაჭრუკანაც" ვიყავი ბაზრობაზე და კუპონიზაციამ მომისწრო. კი იცი ჩემი შანსის ამბავი შენ. ბოლომდე უნდა დავიხარჯო, რომ ვჭამო.
შენ კი ძალიან გინდოდა, მაგრამ მე უკვე მივეჩვიე, რომ მასწავლებელი აღარასდროს ვიქნები და რომ ჩემი ხვედრია ვიყო შეწირული... იცოდი, რომ ჩვენ ემიგრანტები შეწირულები ვართ?.. როდესაც ქვეყანაში სიდუხჭირეა, როდესაც ოჯახები საარსებოდ მინიმუმსაც ვერ მოიპოვებენ, იძულებული არიან გაწირონ ერთი წევრი და გაუშვან საშოვარზე... თუ კაცი მიდის, "საუკეთესო ვარიანტია", ხოლო თუ ქალი - საშინელებაა. ოჯახი რჩება დედის, ცოლის, ბურჯის გარეშე.
და იცი, მთავარი სირთულე რა არის? სახლიდან მოცილება, სიმარტოვე ან გაუსაძლისი ყოფა კი არა, ყველაფერი ერთადაა რთული: ოჯახის დანაწევრება, მონატრება, საუკეთესო წლების დაკარგვა, გაუცხოება, გაცივება, ვალდებულება.
ამ ქვეყანამ ძალა, ფეხზე დგომის და ბრძოლის უნარი მომცა. სულ სხვა კუთხით დამანახვა თავი. ძლიერი ვყოფილვარ, დე. არ ვიცოდი, შენ კი იცოდი და სულ მამხნევებდი: შენ მაგარი გოგო ხარ, დედა გენაცვალოსო.
მენატრები, დე. ყველა და ყველაფერი მენატრება, ჩემი მიწა-წყალი, გავერანებული, გაპარტახებული მინდორ-ველიც... ლიმონის და ცელოფანების გამყიდველი ბებოებიც მენატრებიან; ის ციგნის ბავშვებიც კი - ფეხებში რომ გებლანდებიან და ხელში "სალფეთქებს" გაჩეჩებენ...
სულ ვფიქრობდი, რომ ჩემს მუდმივ გასვლებს მიეჩვიეთ სახლში. ნერვიულობენ და მგულშემატკივრობენ, მაგრამ მიეჩვივნენ-მეთქი, ვფიქრობდი... ახლა სხვაგვარად ვფიქრობ...
რთული ყოფილა სუნთქვაშეკრული ცხოვრება. ახლა მესმის შენი, დე, სულმოუთქმელად რომ მელოდი ყოველ ჯერზე. გამუდმებით ვგეგმავ უკან დაბრუნების დღეს, რომელიც, როგორც წესი, ყოველთვის გადავადდება ხოლმე, დედი. თუმცა მთავარი მაინც დაგეგმარებაა. ეგ დღე მასულდგმულებს, მაძლიერებს და მინათებს საქართველოში დასაბრუნებელ გზას.
ერთ დღეს მართლა ავფრინდები, დედი... ხომ გჯერა ჩემი? გადმოვიფრენ ათასობით კილომეტრს, მოვალ შენთან, ჩამოვჯდები ცივ ქვაზე და ახლოდან მოგიყვები, როგორ გადამატანინა ამ ქვეყანამ უშენობა, მანამდე კი წერილებს მოგწერ და აივნიდან მონაბერ სიოს გამოვატან შენამდე, დედავ ჩემო... დამელოდე..."
ამერიკული ქრონიკებიდან
ქეთი იმერლიშვილი (ამერიკა):
"რამდენჯერაც მანჰეტენზე ღამადა ჰოტელ-თან მოვხვდები, ეს ამბავი მახსენდება. მე და ჩემი მეუღლე ნიუ-იორკში ახალი ჩამოსულები ვიყავით. ტურისტებივით ყოველი ცათამბჯენის წინ ვჩერდებოდით, წარამარა ფოტოაპარატს ვაჩხაკუნებდით და ერთმანეთს შთაბეჭდილებებს ვუზიარებდით. უკვე შებინდებული იყო, ლექსინგტონ ავენიუს მივუყვებოდით. გაწვიმდა და ფეხს ავუჩქარეთ, რომ სასტუმრომდე დროულად მივსულიყავით. ნომერი სამი დღით გვქონდა დაქირავებული, მერე ნაცნობ-მეგობრები უნდა შეგვეწუხებინა, შეპირებული იყვნენ, რომ შეგვიფარებდნენ და ემიგრანტებისთვის გამოსადეგ პირველ რჩევებსაც მოგვცემდნენ. მეუღლე სიგარეტის საყიდლად შეჩერდა. სწორედ მაშინ, შელახულ ტანსაცმელში შემოსილი ქალი მოგვადგა და ერთი ღერი სიგარეტი სთხოვა. ეტყობოდა, რომ მიუსაფარი იყო. მიაწოდა და ის-ის იყო, უნდა გავცლოდით, კვლავ შეგვაყოვნა:
- აქცენტზე გატყობთ, აქაურები არ ხართ.
- საქართველოდან ვართ, ევროპის პატარა ქვეყანაა, შენ არ გეცოდინება, - ჩემმა ქმარმა სანთებელა ათხოვა და მაშინ მოუნდა ინგლისურის ცოდნის გამოვლენა და ბაასი, როცა წვიმამ უმატა და ჭექა-ქუხილი დაიწყო.
- რუსთავი, რუსთავი! - ქალს თვალები გაუნათდა.
ჯერ ვიფიქრე მომესმა, მაგრამ აშკარად რუსთავი ახსენა და უცნობს გაოცებული მივაშტერდი.
- sწორად ვთქვი? ხომ არაფერი მეშლება? - გააგრძელა.
- ეგ იქაური ქალაქია. თქვენ მასზე საიდან იცით? - ჰკითხა მეუღლემ.
- მეც იქიდან ვარ, საქართველოდან, - გვიპასუხა და გაეღიმა.
ცნობისმოყვარეობამ და სევდამ ერთდროულად შემიპყრო:
- არ გეტყობათ, რომ ქართველი ხართ. ინგლისურად ისე საუბრობთ, როგორც მკვიდრი ამერიკელი.
- ერთი წლის ვიყავი, როდესაც მშობლებმა აქ ჩამომიყვანეს, - თქვა და თავიდან ფეხებამდე შეგვათვალიერა, როგორც თავისიანებს, უკვე ისე აღგვიქვამდა. - რამდენი ხანია ქართული სიტყვები არ გამიგონია, "ლამაზი გოგო", - ინგლისურ სიტყვებში დამტვრეული ქართული გაურია.
მადლობა გადავუხადე და გავუღიმე.
- აქ სად ცხოვრობთ? ერთი ღამით თქვენთან წამიყვანეთ, რა, - ისევ ინგლისურად დაუბრუნდა საუბარს და ჩემს მეუღლეს ვედრებით შეხედა.
ერთმანეთს გადავხედეთ, შემდეგ ავუხსენით, რომ დროებით სასტუმროში ვიყავით და ნომერი ორ ადამიანზე იყო გათვლილი. ფულით დახმარება შევთავაზეთ, მაგრამ უარი თქვა.
- ორი სიტყვით მაინც მითხარით, როგორია ჩემი ქვეყანა? - არ გვეშვებოდა.
- შენი ქვეყანა? ძალიან ლამაზია, - ერთხმად ვუპასუხეთ და მეტი ვერაფერი მოვახერხეთ. წარმოუდგენლად გვეჩვენებოდა, რომ ქალი, რომელიც წინ გვედგა და ინგლისურად გველაპარაკებოდა, ჩვენი მიწა-წყლის შვილი იყო.
- ალბათ, ისეთივე ლამაზია, როგორც თქვენ, - სიგარეტის ღერი ასფალტზე ფეხსაცმლით გასრისა და უკანმოუხედავად, ხელის აწევით დაგვემშვიდობა.
უცნობ ქალს თვალი გავაყოლე და ვიგრძენი, რომ შიგნიდან რაღაც მწვავდა. მინდოდა, ცა ჩამოქცეულიყო, წვიმას სხეულში ჩაეღწია და დანთებული ცეცხლი ერთიანად ჩაენთქა..."
ლიკა ქაჯაია