"ყოველი ხისა და ბუჩქის უკან ოკუპანტია ჩასაფრებული" - გზაპრესი

ცეცხლსასროლი იარაღი არა აქვს, მაგრამ ჩვენი ქვეყნის მთავარ მტერს იმაზე მეტად ურღვევს სიმშვიდეს, ვიდრე ამას კბილებამდე შეიარაღებული ბატალიონი ან თუნდაც დივიზია შეძლებდა. დიახ, ჩემმა კოლეგამ, რადიო "თავისუფლების" ჟურნალისტმა გოგა აფციაურმა ცოტა ხნის წინ ოფიციალური მოსკოვი ააფორიაქა: როდესაც მთელი დასავლეთი ფეხზე დგას, მსოფლიოს დღის წესრიგი უკრაინაში რუსეთის შესაძლო შეჭრის საკითხის გარშემო ტრიალებს, აგრესორის საგარეო საქმეთა მინისტრი პრესკონფერენციაზე "ევრონიუსის" იმ სიუჟეტს მიმოიხილავს, რომელიც მისი ქვეყნის აგრესიაზე, მის ერთ-ერთ კომპონენტზე - ბორდერიზაციაზეა მომზადებული და განსაკუთრებულ ყურადღებას ამ სიუჟეტის მონაწილე გოგა აფციაურზე ამახვილებს.

"ზის და უყურებს რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი ლავროვი ამ სიუჟეტს. იწერს ჩემს ციტატებს და გამოაქვს ბრიფინგზე, სადაც უკრაინაა მთავარი თემა... რეპორტაჟი მთელ ევროპაზე გავიდა და, როგორც ჩანს, ეს არ მოეწონა ყველაზე მეტად. რეპორტაჟს ჩვეულ პროპაგანდისტულ სტილში განიხილავს. მთელი მსოფლიო ცდილობს, ამათ უკრაინაში შეჭრა გადააფიქრებინოს, ეს კი რეპორტაჟს განიხილავს... დიახ, მედიას აქვს ძალა და სიმართლეა ყველაზე დიდი ძალა - ტანკებსა და ბომბებზე უფრო დიდი ძალა. სიმართლე კი ისაა, რომ გვღობავენ, და ეს რაც შეიძლება მეტმა ადამიანმა უნდა გაიგოს მსოფლიოში", - ასე გამოეხმაურა სერგეი ლავროვს გოგა აფციაური "ფეისბუკის" პირად გვერდზე.

ლავროვმა მართლაც სიტყვასიტყვით განიხილა სიუჟეტში აფციაურის მიერ ნათქვამი: "ვუყურე სიუჟეტს სოფელ დვანზე. ჟურნალისტი გოგა აჩვენებს, როგორ მუშაობს წლებია კონფლიქტის ზონის სოფლებში. სპეციალურად ამოვწერე, რას ამბობს. ის ჰყვება, რომ 14 წელი გავიდა ომის შემდეგ, რომელმაც ხალხს რთულ პირობებში ცხოვრება აიძულა, ისინი ყოველდღიურად კარგავენ მიწებს, რუსი ჯარისკაცები კი იჭერენ ადამიანებს და ასე შემდეგ", - თქვა მინისტრმა.

უფრო ვრცლად გოგა აფციაურისა და მისი ბრძოლა-საქმიანობის შესახებ მასთან საუბრით შეიტყობთ.

- გოგა, თქვენ მსოფლიო მასშტაბის მოთამაშე, ამასთან, "პოლიტიკურ ხულიგნად" წოდებულმა ქვეყნის მინისტრმა მისი "მაღალი ყურადღებით დიდი პატივი დაგდოთ" სწორედ თქვენი განსაკუთრებულად საინტერესო საქმიანობის გამო. კონფლიქტის ზონაში მუშაობა ალბათ ძალიან რთულია. რისი თქმა შეგიძლიათ თქვენი საპასუხისმგებლო საქმიანობის შესახებ?

- ჯერ კიდევ სკოლაში სწავლისას, ბნელ 90-იანებში მიტაცებდა წერა, ჩანახატების გაკეთება. ჩემი რამდენიმე პატარა სტატია გორის ადგილობრივ გაზეთშიც დაიბეჭდა. უბრალოდ მინდოდა და ვწერდი, არ ვფიქრობდი, რომ ჟურნალისტობა ჩემს პროფესიად მექცია. ჯავახიშვილის სახელობის უნივერსიტეტში ისტორიულ ფაკულტეტზე ჩავაბარე... სწორედ ბნელი 90-იანების გამო, გორიდან თბილისში ჩამოსვლა ვერ შევძელი და იქვე ადგილობრივ ფასიან უნივერსიტეტში - უკვე ჟურნალისტიკაზე გავაგრძელე სწავლა. მალე მუშაობაც დავიწყე... თავდაპირველად სოციალური თემატიკა მაინტერესებდა, მერე ძალიან საინტერესო თანამშრომლობა მქონდა "ინტერნიუსთან", "რუსთავი 2"-თან და ბოლოს რადიო "თავისუფლებაში" აღმოვჩნდი. კონფლიქტის ზონაში მას შემდეგ ვმუშაობ, რაც ჩვენს ქვეყანაში პირველი დევნილები გაჩნდნენ. გორში ძირითად სასტუმროებში სახლდებოდნენ. მივდიოდი მათთან, ვესაუბრებოდი, მათთან დაკავშირებულ სოციალურ პრობლემებსა და უფლებადაცვით საკითხებს ვაშუქებდი. მერე, 2008 წელს, ომის გაშუქებამაც მომიწია ჩემსავე ქალაქში. მას შემდეგ ჩემთვის სულ ომია... შესაძლოა თქვენ - თბილისში, ქუთაისში ან ბათუმში ვერ გრძნობთ, მაგრამ ომი აქ ჯერ არ დასრულებულა, ადამიანებს ისევ იტაცებენ, კლავენ, აწამებენ, ისევ გვართმევენ ტყეებს, საძოვრებს, წინაპართა საძვალეებს, გვიღობავენ ბაღ-ბოსტნებს, ეზოებს... სააღდგომოდ, რადიო "თავისუფლებისთვის" მოვამზადე ფილმი სოფელ კირბალის სასაფლაოზე. ე.ი. შარშან, სადაც ჩემი ფეხით დავდიოდი, იქ ახლა რუსეთის არმიის შეიარაღებული ჯარისკაცები დადიან, თეთრი ლენტებით აქვთ ხეები მონიშნული, რომელთა იქით გადასვლის უფლება აღარ გვაქვს. ახლა, თავად განსაჯეთ, დასრულდა თუ არა ომი საოკუპაციო ხაზთან მცხოვრები ხალხისთვის. ჰკითხეთ, აბა, რას ფიქრობენ ტატუნაშვილის, ოთხოზორიას ან დავით ბაშარულის მშობლები. რატომღაც დავით ბაშარულს იშვიათად ახსენებენ. ის უგზო-უკვლოდ დაიკარგა, შემდეგ ხეზე ჩამომხრჩვალი იპოვეს. კვალი საოკუპაციო რეჟიმთან მივიდა, მაგრამ ამ საქმეზე ოფიციალური გამოძიების შედეგები დღემდე არ გვაქვს.

- ის შემთხვევა ხომ არ არის, როდესაც მშვიდობა ომზე უარესია, თუნდაც იმიტომ, რომ ომის დროს შეიარაღებული მაინც ხარ და თავის დაცვა შეგიძლია?

- სწორედაც! საშინელებაა უმწეობისა და დაუცველობის განცდა, რასაც საოკუპაციო ხაზთან მცხოვრები მოსახლეობა მუდმივად განიცდის. ყოველი ხისა და ბუჩქის უკან ოკუპანტია ჩასაფრებული. ცხინვალის იზოლატორიდან გათავისუფლებული ქართველების ნაამბობი თითქმის ყველა იდენტურია და ასეთი შინაარსისაა: ვმუშაობდი ჩემს ბაღში/ვაძოვებდი ჩემს საქონელს, გამოვარდა ბუჩქიდან/ხიდან შეიარაღებული ჯარისკაცი, წამიყვანა ცხინვალის შესასვლელთან განთავსებულ ბანერთან, გადამიღო სურათი... ამ ფოტოებს ოკუპანტები ე.წ. სასამართლოებზე არგუმენტად იშველიებენ, თითქოს მათ მიერ დაკავებულმა პირმა ე.წ. საზღვარი გადაკვეთა. სინამდვილეში, როგორც წესი, ეს ადამიანები ახლოსაც კი არ არიან მისულები ცხინვალის შესასვლელთან... ასევე ჰყვებიან, როგორ სცემენ და აწამებენ ოკუპანტები იმისთვის, რომ სხვადასხვა დანაშაული დაიბრალონ. მაგალითად, მეჯვრისხეველი ხვიჩა მღებრიშვილი იძულებული გახდა ეთქვა, რომ ცხინვალში ღამურების მოსაპარავად იყო გადასული, რომ ეს ღამურები ლუგარის ლაბორატორიაში უნდა მიეტანა... დღემდე ვერ გავიგეთ, რას ემსახურებოდა ეს პროპაგანდა, მაინცდამაინც ცხინვალელი ღამურები რატომ დასჭირდათ ლუგარის ლაბორატორიში?! ისეთ სისულელეებს იგონებენ, რომ ხშირად თავად ოს ჟურნალისტებსა და სამოქალაქო აქტივისტებს სასაცილოდ არ ჰყოფნით. ჩვენთან ერთად ხუმრობენ და იცინიან ასეთ აბსურდებზე. კორონავირუსის გავრცელების პირველ ეტაპზე ცხინვალის ხელისუფლება იმ აზრის გავრცელებასაც კი ცდილობდა, თითქოს ქართველები საზღვარზე მწერების "შეგზავნით" ცდილობდნენ ოსების დასნებოვნებას.

- რა შეგიძლიათ გვიამბოთ იმ ფაქტის შესახებ, როდესაც ქართულმა პოლიციამ ქართველს გამოდევნებული რუსი სამხედროები დააკავეს და საოკუპაციო რეჟიმს უვნებლად გადასცეს. ხომ არ იცით, რა მოხდა იქ ისეთი, რომ ქართულმა მხარემ ჩვენსავე კონტროლირებად ტერიტორიაზე გადმოსული შეიარაღებული პირები არც ტყვეთა გაცვლისთვის გამოიყენა და არც დააპატიმრა?

- ხურვალეთში მოხდა ეს ამბავი. ერთ-ერთი ჩვენი მოქალაქე თავის მიწას ტრაქტორით ხნავდა, როდესაც იარაღიანი რუსები მიუცვივდნენ. ამ დროს ქართველი პოლიციელები იქვე იყვნენ და მათი დაკავება და განიარაღება მოახერხეს. არიან ადამიანები, რომლებმაც საკუთარი თვალით იხილეს ყველაფერი. ეს ამბავი სწორედ მაშინ მოხდა, როდესაც ოკუპანტებს ზაზა გახელაძე ჰყავდათ დატყვევებული. გვეგონა, ქართველი პოლიციელების მიერ დაკავებულ რუს სამხედროებს სწორედ ზაზაში გაცვლიდნენ, მაგრამ ასე არ მოხდა. ზაზა მოგვიანებით, პატრიარქის ჩარევის შედეგად გაათავისუფლეს. თან მის სანაცვლოდ ქართულმა მხარემ ოსი, ვინმე ვადიმ გობოზოვიც გაათავისუფლა.

- რა შთაბეჭდილება გექმნებათ თქვენ - ხელისუფლებას არა აქვს ამ ხალხის მეტად დაცვის შესაძლებლობა თუ უბრალოდ, ბედის ანაბარად ჰყავს მიტოვებული?

- რა გითხრათ?.. პოლიტიკოსები აქ არსებულ პრობლემებზე ისე მსჯელობენ თავიანთი კაბინეტებიდან, რომ ადგილობრივ მოსახლეობას ერთხელაც არ დალაპარაკებიან, არაფერი იციან მათი განწყობის, პოზიციის შესახებ. ბევრი მათგანი ერგნეთში, ერედვში, ნიქოზში ან ხურვალეთში გავლითაც კი არ არის ნამყოფი. გაზისა და წყლის გაყვანა არ არის საკმარისი იმისთვის, რომ იქ ახალგაზრდა გაჩერდეს. როდესაც დაუცველობის შეგრძნება გაქვს და არ იცი, შენს მიწას დღეს წაგართმევენ თუ ხვალ, უბრალოდ, აღარ გინდა იქ ცხოვრება. ყოველდღიურად იცლება ეს სოფლები ქართველებისგან. პირველ კლასებში თითო-ოროლა მოსწავლე თუ დადის. არავინ ცდილობს მათ რეალურ პრობლემებში გარკვევას. პოლიტიკოსებიდან, ელენე ხოშტარიას გარდა, მე არავინ მინახავს... სოფელ ზარდიაანთკარში თითქმის ყველა სახლი ნახანძრალია, სახურავებიდან წყალი ჩადის, კედლები სანახევროდ დანგრეულია. ვერც კი დავთვლი, რამდენი სამთავრობო თუ ადგილობრივი კომისია შეიქმნა 2008 წლის ომის შემდეგ. ითვლიან ზარალს და ყოველი არჩევნების წინ ჰპირდებიან მოსახლეობას, რომ ელემენტარულ პრობლემებს მოუგვარებენ. რა გახდა 10 თუ 15 სახლის შეკეთება?! გადასახურავი მასალა მაინც მიუტანონ ხალხს, რომ წყალი არ ჩაუვიდეთ "ბრეზენტით" დაფარულ ოთახებში. უკვე 14 წელია, სახურავდაცხრილულ სახლებში ცხოვრობს ეს მრავალჭირნახული ხალხი, რომელიც თბილისში მხოლოდ მაშინ ახსენდებათ, თუ რომელიმე მათგანს ოკუპანტები და სეპარატისტები გაიტაცებენ. რა თქმა უნდა, ადამიანების გატაცებაზეც უნდა ვისაუბროთ და ოკუპაციის სიმძიმეზეც, მაგრამ ნურც ამ ხალხის სოციალური პრობლემები დაგვავიწყდება, ისედაც გაუსაძლის ყოფას კიდევ ნუ დავამძიმებთ ჩვენი გულგრილობით. ნაწყენია ეს ხალხი საკუთარ ხელისუფლებაზე. დინჯები არიან, საკუთარ უკმაყოფილებას საპროტესტო აქციებით არ გამოხატავენ, მაგრამ რომ დაელაპარაკოთ, მიხვდებით, რა გულნატკენები არიან.

- ასეთ საჭირბოროტო თემებზე მუშაობისას საფრთხის ქვეშ თუ აღმოჩენილხართ?

- კი, რა თქმა უნდა. იმდენად ხშირად იცვლება ეს ე.წ. საზღვრები, ზოგჯერ მეშლება და სეპარატისტების კონტროლირებად ტერიტორიაზე უნებურად აღმოვჩნდები ხოლმე. ჯერჯერობით არავის დავუკავებივარ, შორიდანვე მატყობინებენ ხოლმე - აღარ გააგრძელო გზაო! მეც ვემორჩილები, სხვა რა გზა მაქვს?! ალბათ, ჟურნალისტი რომ ვარ, სკანდალს ერიდებიან, თორემ აქამდე დამაკავებდნენ.

- როგორც ჩანს, ოს ჟურნალისტებთან და აქტივისტებთანაც გაქვთ ურთიერთობა. საინტერესოა, როგორია მათი დამოკიდებულება ოკუპაციის საკითხთან დაკავშირებით?

- ერთი ნაწილი - მაგალითად, თემურ ცხურბანი (ცხოვრებოვი) დამოუკიდებელ ოსეთზე ოცნებობს, თუმცა ფიქრობს, რომ ქართველებთან უნდა ჰქონდეთ ურთიერთობა. უფრო დიდი ნაწილი ჩრდილოეთ ოსეთისა და ე.წ. სამხრეთ ოსეთის შეერთებასა და მერე რუსეთის შემადგენლობაში შესვლაზე ფიქრობს. ასეთ საკითხებზე მათ არ ვესაუბრები. რა აზრი აქვს?! ჩვენ ძირითადად, სოციალურ საკითხებთან დაკავშირებით ვთანამშრომლობთ.

- ჩვენი ოსი კოლეგები და სამოქალაქო აქტივისტებიც სეპარატისტი პროპაგანდისტების მსგავსად ფიქრობენ, რომ ბაკურიანი, გუდაური და ყაზბეგიც მათი მიწაა?

- არის ერთი ნაწილი, რომელსაც აქვს გარკვეული პრეტენზიები, განსაკუთრებით - თრუსოს ხეობაზე, კობი-გუდაურის მონაკვეთზე. ბაკურიანს "თრიალეთის ოსეთს" ეძახიან და ფიქრობენ, რომ ქართველებმა განდევნეს იქიდან ოსები. როგორც კი დასავლეთის მიმართულებით რაიმე მნიშვნელოვან ნაბიჯს გადავდგამთ ან განცხადებას გავაკეთებთ, მაშინვე გააქტიურდებიან პროპაგანდისტული ჯგუფები და ამტკიცებენ, რომ ქართველებმა მათ ტერიტორიები წავართვით. ბორჯომზეც აქვთ გარკვეული პრეტენზიები. მათი ასეთი განწყობები ამ ეტაპზე არ მაშინებს. დღეს, როდესაც უკრაინის საკითხია აქტუალური, რუსეთს ჩვენთვის არ სცალია, თუმცა მაინც არ უნდა მოვდუნდეთ, ყველაფრისთვის უნდა ვიყოთ მზად. საერთაშორისო ორგანიზაციები თითოეული გოჯი მიწის გამო უნდა შევაწუხოთ, არ უნდა გავჩერდეთ, იმიტომ, რომ რუსეთს მადა ჭამაში მოსდის. წაგგლეჯს რამეს და ხმას არ ამოიღებ?.. ხვალ ისევ წაგგლეჯს და სულ ასე გააგრძელებს, არ გაჩერდება. ასეთ საკითხებზე მე, თქვენ, არასამთავრობო ორგანიზაციები კი არ უნდა ვსაუბრობდეთ, უფრო ფართო ტრიბუნა უნდა გამოვიყენოთ ამისთვის. ჩვენი ქვეყნის ლიდერები ჟენევაში, ბრიუსელში, ყველა საერთაშორისო ტრიბუნიდან უნდა საუბრობდნენ იმის შესახებ, რომ ჩვენ დღეს უკრაინაზე ნაკლებ დღეში არ ვართ, ჩვენ გვტაცებენ მიწებს და გვიხოცავენ მშვიდობიან მოქალაქეებს.

- რა რეაქცია გქონდათ, როდესაც ლავროვმა თქვენ შესახებ საერთაშორისო ტრიბუნიდან ისაუბრა?

- თავიდან გამიკვირდა, მაგრამ მერე მივხვდი - მე, ერთ ჟურნალისტს, გოგა აფციაურს კი არ მელაპარაკებოდა, საერთოდ ქართველებს გვაფრთხილებდა: მართალია, ახლა უკრაინასთან მყავს ჯარი მიყენებული, მაგრამ თქვენ არაფერი შეგეშალოთო. საინფორმაციო ომის ნაწილი იყო ეს ყველაფერი. ზვიად გამსახურდია ტყუილად არ ახსენა: ქართველებს აქეთ დაგვდო ბრალი, შოვინისტებად გამოგვიყვანა საკუთარი აგრესიის გასამართლებლად. ვფიქრობ, ეს ყველაფერი უკრაინის მხარდამჭერ რეზოლუციასთანაც იყო დაკავშირებული. როგორც კი ჩვენს პარლამენტში რეზოლუციაზე დაიწყეს მსჯელობა, ოკუპანტები კირბალის, მეჯვრისხევისა და ჯარიაშენის მიმართულებით გააქტიურდნენ, ხეებზე ახალი ნიშნულები გააკეთეს. ჯარიაშენში კი სულაც ახალი თხრილი გაავლეს!.. არავითარ შემთხვევაში არ უნდა გავჩერდეთ. ამ თემაზე თითო-ოროლა ჟურნალისტი, ისიც ხანდახან, არ უნდა ლაპარაკობდეს. არც მხოლოდ ჩვენი საზოგადოებისთვის უნდა ვსაუბრობდეთ. საერთაშორისო საზოგადოებას მუდმივად უნდა ვაყენებდეთ საქმის კურსში.

ხათუნა ბახტურიძე