"ჩვენ ქართველი ბიზნესმენები ვართ!"
ეს ყველაზე უცნაური კომპანიაა, რაც კი ოდესმე მინახავს. მისი ყველა წევრი ერთდროულად უფროსიც არის და უმცროსიც, დიზაინერიც, ბუღალტერიც, საქმეთა მმართველიც, მძღოლიც, ხელოსანიც, მუშაც და იდეების გენერატორიც. ისინი სტუდენტები არიან და საკუთარ ბიზნესს ახალგაზრდული ენერგიითა და ხალისით უძღვებიან. მათი საწესდებო კაპიტალი 400 აშშ დოლარი იყო, რითიც თერმული ბეჭდვისთვის საჭირო უთო შეიძინეს და საკუთარი მომავლის ხატვას შეუდგნენ.
წარმოგიდგენთ ამ კომპანიის ყველა დამფუძნებელს და თანამშრომელს:
დავით ზვიადაძე - ვროცლავის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პოლიტიკის მეცნიერებების ფაკულტეტის სტუდენტი; გიორგი წერეთელი - თბილისის აგრარული უნივერსიტეტის ბიზნესის ადმინისტრირების ფაკულტეტის სტუდენტი; ბექა მოდებაძე - თბილისის აგრარული უნივერსიტეტის ბიზნესის ადმინისტრირების ფაკულტეტის სტუდენტი.
- თქვენ წარმოადგენთ ერთგვარ მინი კომპანიას. გენდერული ბალანსის დარღვევა არ გაღელვებთ?
გიორგი:
- გენდერული ბალანსს ხელოვნურად ვერც დააბალანსებ და ვერც გააკონტროლებ. ნებისმიერ სფეროში, ეს სახელმწიფო სექტორი იქნება, ბიზნესი თუ სხვა სოციალური დაჯგუფება, ხელოვნურად ჩარევა ყოველთვის არაეფექტურ შედეგს მოგვცემს. როდესაც ჩვენი ბიზნესი ყალიბდებოდა, კომპანიის დაარსება იყო პრიორიტეტი და არა მსგავს საკითხებზე ფიქრი. ჩვენ სამის კავშირიც ბუნებრივად შედგა.
დავითი:
- ჩვენი კომპანია განვითარების ამ ეტაპზე, სამწუხაროდ, ვერ ქმნის სამუშაო ადგილებს, ოღონდ ეს არ ნიშნავს, რომ ამას არ ვგეგმავთ. რა თქმა უნდა, არავითარი მნიშვნელობა არ აქვს სქესს, მთავარია, შენს კომპანიაში პროფესიონალები მუშაობდნენ.
ბექა:
- ჩვენს პრაქტიკაში უკვე იყო ისეთი საკითხები და თემები, რომლებშიც ქალის ჩართულობა მნიშვნელოვანი იქნებოდა.
- რა შეიძლება ვუწოდოთ თქვენს ბიზნესს: მზარდი, წარმატებული თუ მფეთქავი?
გიორგი:
- ჩვენს ბიზნესს ჯერჯერობით, მზარდი უფრო ჰქვია, ვინაიდან წარმატება, ჩემი გადმოსახედიდან, გაცილებით ბევრს ნიშნავს, ვიდრე მზარდ ფულად ნაკადს კომპანიის ბიუჯეტში.
დავითი:
- ალბათ, უფრო მფეთქავი.
ბექა:
- უფრო მზარდი. თუ გავითვალისწინებთ, როგორი მინიმალური სერვისით დავიწყეთ და ახლა როგორ მრავალფეროვან პროდუქტს ვთავაზობთ მომხმარებელს, შესაძლოა, მფეთქავიც ვუწოდოთ - აქტიური და ცოცხალი. წარმატებული კი შედარებითი ცნებაა. ჩვენს ხელთ არსებული მცირე ფინანსური რესურსის გამოყენებით რისი შექმნაც შევძელით, ჩვენთვის უკვე წარმატებაა.
- კომპანია "სიპ ქვაზე" დააარსეთ. არ გქონდათ ოფისი, გქონდათ მცირე კაპიტალი, არ გქონდათ ტრანსპორტი და ა.შ. სამაგიეროდ, გქონდათ დაზგა, რომელიც ერთმანეთის სახლებში გადაგქონდათ...
გიორგი:
- ეს ის პრობლემებია, რომელიც ბევრ ადამიანს გადააფიქრებინებს ხოლმე საქმის დაწყებას, მაგრამ თუ მზად არ ხარ იმისთვის, რომ საწყის ეტაპზე ამ ყველაფერს შეეჭიდო, ვერც მომავალში შეძლებ უფრო დიდ პრობლემებთან გამკლავებას. მთავარია, არ დანებდე! - თუ რეალურ ცხოვრებაში ამ სიტყვებით იხელმძღვანელებ, ხშირად გამარჯვებული გამოხვალ, რადგან ეს განწყობა ისეთ დროს და ადგილს გაპოვნინებს გამოსავალს, რაზეც შეიძლება წარმოდგენაც არ გქონდეს. ჩვენ ისიც ძალიან დაგვეხმარა, რომ არც ერთს არ გვინდოდა ჩვენი დრო სხვის კომპანიაში ან სახელმწიფო სექტორში მუშაობაში დაგვეხარჯა. მირჩევნია, მეტი რისკი გავწიო და მეტი პასუხისმგებლობა ავიღო საკუთარ თავზე. ამ საქმეში ჩვენი ინვესტიცია საკმაოდ დიდი იყო - მთელი ჩვენი თავისუფალი დრო, ენერგია, რისკი და პასუხისმგებლობა.
დავითი:
- საბედნიეროდ, დასაწყისში მხოლოდ იმას ვფიქრობდით, რომ რაიმე სასარგებლო, აუცილებელი გაგვეკეთებინა. უცოდინრობას ერთადერთი პლუსი აქვს - ის გაძლევს უფლებას გაბედო! ამბიციურად ჟღერს, მაგრამ რაღაც განსაკუთრებული გვინდოდა, საამაყო. ცოტა მეცინება ახლა ამას რომ ვამბობ, მაგრამ გულწრფელი ვარ.
ბექა:
- ჩვენ ვენდობოდით საკუთარ იდეებს და არასდროს ვფიქრობდით ცუდ შედეგზე. მყარი მოტივაცია და პასუხისმგებლობის გრძნობა გვქონდა, ამიტომაც, არ გვეზარებოდა და არ გვეზარება საქმისთვის ღამის გათენება. ჩვენთვის არ არსებობს შეუფერებელი, დამამცირებელი საქმე, არ არსებობს გადადებული საქმეც. თანაც, საკმაოდ რისკიანები ვართ სამივე.
გიორგი:
- რამდენიმე წარმატებული პროექტი გვქონდა. ერთ-ერთი, სახელმწიფო ორგანიზაციის ტენდერში გამარჯვება იყო... ისე კი, თუ სამუშაოს მოცულობა ითვლება წარმატებულ პროექტად, ეს არჩევნების დროს ხდება ხოლმე, როდესაც პოლიტიკურ პარტიებს ბრენდირებულ ინვენტარს ვაწვდით.
დავითი:
- არ ვიცი, რამდენად შეიძლება ამას დავარქვათ პროექტი, მაგრამ ვფიქრობ, რომ სახელმწიფო ტენდერებში ჩართვა ყველაზე დიდი ნაბიჯი გახლდათ.
- რა სიძნელეებს აწყდება საქართველოს ახალგაზრდა მოქალაქე, როდესაც საკუთარი ბიზნესის წამოწყებას გეგმავს?
გიორგი:
- ალბათ მთავარი სწორი იდეის ჩამოყალიბებაა. ეს პრობლემა თუ თავსატეხი, მსოფლიოს ნებისმიერი კუთხის ახალგაზრდას აქვს, როდესაც ბიზნესს იწყებს. საქართველოში კი დამატებითი პრობლემა ბაზარზე თავის დამკვიდრებაა: ჩვენს სფეროში ახლა რამდენიმე დიდი კომპანია ლიდერობს. მთავარი მაინც მომხმარებელია, რომელიც ძნელად გენდობა. ჰყავთ უკვე გამოცდილი პარტნიორები და ეზარებათ სიახლეს გაეცნონ. მოკლედ, მთავარი პრობლემა ფსიქოლოგიურ-იდეური ხასიათისაა. მიუხედავად ამისა, რაც უფრო ახალგაზრდა ხარ, მით უფრო მეტი გაქვს ჯანსაღი ამბიცია და ენერგია. ახალგაზრდობა იდეალური პერიოდია ბიზნესის დასაწყებად.
დავითი:
- იმის გამო, რომ ახალგაზრდები ვართ, წავწყდომივართ უპატივცემულობასაც და აღფრთოვანებასაც. ეს, რა თქმა უნდა, იმ ადამიანებზეა დამოკიდებული, რომლებთანაც ვთანამშრომლობთ. ბევრს უხარია მათი შვილების ტოლ ახალგაზრდებთან საქმიანი კონტაქტი, მაგრამ ბევრი აშკარად გვაგრძნობინებს ხოლმე უნდობლობას. რა თქმა უნდა, ეს დამოკიდებულება მაშინვე ქრება, როგორც კი მათ მომსახურებას ვუწევთ.
- გაქვთ თუ არა სტაბილურობის განცდა?
- ძალიან რთულია იმ ქვეყანაში, სადაც აგერ უკვე მერამდენე ათეული წელია ომია, ბიზნესი სტაბილური იყოს. ჩვენ ბევრი წინააღმდეგობა შეგვხვდა - საშინელი ეკონომიკური კრიზისი, მათ შორის. სავარაუდოდ, განვითარების 2-3 წელი წაგვართვა დოლარის არასტაბილურობამ, მაგრამ რას ვიზამთ, ვგრძნობთ სოციალურ პასუხისმგებლობას და გვინდა ვაკეთოთ საქმე ჩვენს ქვეყანაში. ქართველი ბიზნესმენები ვართ და გვსურს, ენერგიაც და დროც მხოლოდ ქართული სახელმწიფოს შენებას მოვახმაროთ.
- ახლა ბევრს ლაპარაკობენ გაყალბებულ ტენდერებზე. ეთანხმებით იმ მოსაზრებას, რომ ხშირად ტენდერები გაყალბებულია?
გიორგი:
- ეს საპასუხისმგებლო თემაა, რაზეც ფაქტებით უნდა ისაუბრო, მე კი ასეთი ფაქტები არ მაქვს. თუმცა, წავწყდომივარ შემთხვევას, როდესაც დამკვეთს სურს თავის ნაცნობ კომპანიას "გაამარჯვებინოს". ასეთ დროს უცნობ კომპანიას აუცილებლად "დაგიდებენ ფეხს", მაგრამ თუ საუკეთესო ხარ, ვერ მოგერევიან.
ბექა:
- პირდაპირი გაყალბება არ შემიმჩნევია, მაგრამ ზოგიერთი კომპანია წინასწარ იღებს დამატებით ინფორმაციას პროდუქტზე, რაც ეხმარება ხარჯის სწორად გათვლაში და შესაბამისად, გამარჯვებულიც გამოდის. ზოგჯერ გამარჯვებული კომპანიების უსამართლო დისკვალიფიკაციაც ხდება. ჩვენც გვქონდა ერთი ასეთი შემთხვევა, როდესაც დისკვალიფიკაცია გავასაჩივრეთ და საბოლოოდ გავიმარჯვეთ.
- წარმატებული სტუდენტები ხართ...
გიორგი:
- მე უნივერსიტეტში ვსწავლობ და ლექციები 6 საათის შემდეგ მეწყება. ეს იდეალური დროა ჩემთვის. ცოტა მიჭირდა წინა კურსზე, როდესაც ლექციები დილით მქონდა.
დავითი:
- რადგან პოლონეთში ვსწავლობ, სწავლა ნამდვილად მიშლის ხელს ბიზნესში, მაგრამ გიო და ბექა ერთგულად მიდგანან მხარში. ყველა შესაძლებლობას ვიყენებ, რომ გამოცდები ვადებზე ადრე დავამთავრო და ჩამოვიდე. წინა წელს ერასმუსის პროგრამით შოტლანდიაში ვსწავლობდი 6 თვეს. ამ ექვსიდან მხოლოდ სამი თვე გავატარე იქ. მოკლედ, თავს ვახტები.
ბექა:
- ბიზნესის ადმინისტრიტრებაზე ვსწავლობ, ეს კი ძალიან მეხმარება საქმეში. თავის მხრივ, ბიზნესიც მეხმარება სწავლაში, რადგან ის საკითხები, რასაც თეორიულად გავდივარ, მე პრაქტიკაში ვისწავლე.
- დავით, პოლონეთში სწავლობთ, მაგრამ ბიზნესს აქ "აკეთებთ" - ეს ცოტა უცნაურად მეჩვენება, რადგან ჩვენი მოსახლეობის უდიდესი ნაწილი ბედის საძებნელად საზღვარგარეთ გეგმავს წასვლას ან უკვე წავიდა.
- როგორც ვთქვი, მე ქართველი ბიზნესმენი ვარ და არ მინდა, ჩემი ახალგაზრდობა შევალიო სხვა ქვეყნის ან სხვისი ბიზნესის აშენებას. ეს ალბათ ძალიან რომანტიკულად ჟღერს. ბევრმა შესაძლოა იფიქროს, რომ ბედის უმადური ვარ, მაგრამ ბოდიში, რომანტიზმი და იდეალიზმი რომ არა, საერთოდ არ უნდა დაგვეწყო ბიზნესი 17-18 წლის ასაკში.
- გცალიათ თუ არა პირადი ცხოვრებისთვის?
გიორგი:
- დრო პირადი ცხოვრებისთვისაც რჩება. თან ბიზნესი სასჯელი ხომ არ არის? მე ყოველთვის იმას ვაკეთებ, რაც მიყვარს.
დავითი:
- გიორგის ვეთანხმები, ბევრი არა, მაგრამ აუცილებლად რჩება დრო სხვა გატაცებებისთვისაც. ჩემი ასეთი გატაცება და სიყვარული რაგბია. ამჟამად პოლონურ გუნდში ვთამაშობ, როცა საქართველოში ვარ, მაშინაც ვახერხებ ამისთვის დრო გამოვნახო და "დევებთან" ვივარჯიშო.
ბექა:
- მეც ვცდილობ მოვიცალო და თქვენ წარმოიდგინეთ, გამომდის კიდეც.
- შეიძლება ითქვას, რომ მისაბაძები ხართ. თავად ვის ბაძავთ?
გიორგი:
- ზოგადად მიმბაძველობა, ქრისტიანული თვალსაზრისით, სულაც არ არის დასაძრახი, ანუ როდესაც შენი ცხოვრებით უკეთესს გინდა დაემსგავსო. ეს მუდმივი ზრდის საწინდარია.
დავითი:
- მინდა მისაბაძი ვიყო, თუმცა ამას ჯერ ვერ ვიტყვი, მე კი ალბათ, ბიძაჩემს ვბაძავ.
ბექა:
- ზოგჯერ ვფიქრობ, რომ იმ ახალგაზრდებმა, რომელთაც ეშინიათ საკუთარი საქმის წამოწყება, უნდა მოგვბაძონ. უმოქმედობა არ არის შეცდომების პრევენცია.
დეა ცუცქირიძე