იმერეთის მაღალმთიანი სოფელი, სადაც მხოლოდ ერთი მოხუცი ცხოვრობს - გზაპრესი

სოფელს ღვერკი ჰქვია და ხარაგაულის მუნიციპალიტეტში, ლაშის თემის შემადგენლობაში შედის. სოფელი, რომელიც საქართველოს XIII საუკუნის რუკაზეც კი არის დატანილი, დღეს დიდ მიგრაციას განიცდის. უბანში, რომელსაც ადგილობრივები ნატბოურს ეძახიან, ვეებერთელა მთებზე შეფენილი სახლების დიდი ნაწილი მიტოვებულია. იქ რამდენიც უნდა იძახო, მასპინძელოო, არავინ შეგეხმიანება. თავზარდამცემია მიტოვებულ სახლებში დასადგურებული მდუმარება... ეზოებში, სადაც ერთ დროს სიცოცხლე ჩქეფდა, იმდენად დიდი ბალახი ბიბინებს, შესვლის შეგეშინდება. ბილიკი ალაგ-ალაგ მოჩანს, წინაპრის ნაფეხურები სარეველას ბოლომდე ჯერ კიდევ ვერ წაუშლია. შეუძლებელია, ეს მიტოვებული სახლები ნახო და გული არ გეტკინოს. ამ სოფელში სტუმრობა გასულ საუკუნეებში მოგზაურობას ჰგავს...

მაგრამ ერთ ეზოში წითელი ვარდები ყვავის; ეზოს მზრუნველი ადამიანის ხელი ეტყობა. სახლთან ახლოს ბოსტანია, ბოსტანში ბებო ფუსფუსებს... ამდენი მიტოვებული სახლის ნახვის შემდეგ, იმ მიწაზე ადამიანის ნახვამ გამაოცა. ჩემი დანახვით გაკვირვებული დარჩა მასპინძელიც. ეს შეხვედრა ჩემთვისაც და მისთვისაც თანაბრად მოულოდნელი იყო.

მანია კურტანიძე-კამკამიძე სოფელში 1951 წლიდან ცხოვრობს. წარმოშობით ლაგოდეხიდან არის. 21 წლის გოგო ამ სოფელში პირველად სტუმრად, მამიდასთან მოსულა და მერე, როგორც ერთ ქართულ ანდაზაშია, ისე დაემართა: "სადაც არის ბედი შენი..."

- მომავალი მეუღლე მამიდასთან სტუმრობისას გავიცანი, ერთმანეთი მოგვეწონა.

- და დარჩით?

- არა, ლაგოდეხში დავბრუნდი, მშობლებს დაველაპარაკე. ეტყობა, ჩემი ბედი იყო, რომ ამ ტყეში გავთხოვდი (იღიმის). ჩემს ქმარს გივი ერქვა. მისი ოჯახი პატარა ქოხში ცხოვრობდა. რომ ვიქორწინეთ, დამოუკიდებლად ცხოვრება დავიწყეთ. ამ ადგილას ერთი ხეც კი არ იდგა, მაგრამ ვიშრომეთ და ეს სახლი ავაშენეთ. კომუნისტების დროს, კოლექტივში ვმუშაობდით. ჩემს ქმარს ხარები ჰყავდა, მიწას გლეხებსაც უხნავდა და ცოტა ფულს ვშოულობდით. როცა ყველაფერი შევიძინეთ და წელში გავიმართეთ, მეუღლე გარდამეცვალა.

- და აქ მარტო ცხოვრობთ?

- აბა, რა ვქნა? მარტო ვარ, მეზობელიც კი არ მყავს. ამ სოფელში დიდი ზამთარი იცის. იანვარში ჩემს შვილთან მივდივარ, მაგრამ გაზაფხულდება თუ არა, ისევ ვბრუნდები.

- დღეები ისე გადის, დამლაპარაკებელი არავინ გყავთ?

- ასეა, ბებო, აბა, აქ ვინ მოვა?

- უახლოესი მეზობელი რა მანძილზე ცხოვრობს?

- ამ უბანში ჩემ გარდა, არავინ არის. 2 კილომეტრამდე უნდა გავიარო, მეზობლამდე რომ მივიდე. რაღა მეზობელი ჰქვია, მაგრამ მაინც ასე ვეძახი (იღიმის). ადრე სოფელშიც და უბანშიც ბევრი ხალხი ცხოვრობდა. მოხუცები დაიხოცნენ, ახალგაზრდები კი არ გაჩერდნენ. ნახეთ, რამდენი მიტოვებული სახლია. ზაფხულობითაც აღარავინ მოდის. გული მწყდება, სოფელი რომ დაცარიელდა. ძალიან მიჭირს, მაგრამ ვიდრე ფეხზე დგომას შევძლებ, აქაურობას ვერ მივატოვებ.

- სხვებმა თუ მიატოვეს, თქვენ რატომ ვერ ტოვებთ?

- მიყვარს... ჩემს შვილთან ცალკე ოთახი მაქვს, მისი მეუღლე და შვილებიც ყველანაირ პირობას მიქმნიან, რომ მათთან გავჩერდე, მაგრამ ჩემი სახლის გარეშე დიდხანს ვერ ვძლებ. აქაც ყურადღებას მაქცევენ, საკვებით მამარაგებენ. ამ ბოსტანს ვუვლი. უკვე 85 წლის ვარ და როგორც შემიძლია, ისე ვშრომობ.

ეზოს მზრუნველი ადამიანის ხელი მართლაც ეტყობა. გულთბილმა მასპინძელმა მე და ჩემს მეგობრებს გვითხრა: ახლა პურს ვაცხობ. გაჩერდით, "ოტკაც" მაქვს და გაგიმასპინძლდებითო. ეზოში ონკანი არ ჩანს. ვეკითხები:

- წყალი გაქვთ?

- არა, წყარო სახლიდან 1 კილომეტრით არის დაშორებული; მივდივარ, ჭურჭელს ვავსებ და ზურგჩანთით მომაქვს.

მანია ბებო აქტიური ადამიანია. მომავალს იმედით უყურებს. არჩევნების დღეს, საარჩევნო უბნამდე 4 კილომეტრი ფეხით გაიარა იმისთვის, რომ "ოცნება" შემოეხაზა. სახლში კედელზე პრეზიდენტის ფოტო აქვს გაკრული და მარტოობაში გატარებულ დღეებს იმ კალენდარზე ითვლის.

- შორია, მაგრამ არჩევნებზე მაინც წავედი, "ოცნება" შემოვხაზე. რა იცი, იქნებ რაიმე კარგი გააკეთონ.

- მაინც, რა გინდათ, რომ გააკეთონ?

- მე რაღას მოვესწრები, მაგრამ სოფელში ნორმალური გზა რომ გაკეთდეს, წყალი რომ გამოიყვანონ, იქნებ მერე მაინც დაბრუნდეს ვინმე. ასე მგონია, საფლავშიც გავიხარებ. გვერდით ერთი მეზობელი მაინც რომ ცხოვრობდეს, ძლიერი ვიქნები; ახლა კი ადამიანი მენატრება, რომ დამელაპარაკოს.

დამშვიდობებისას მანია ბებომ ჭიშკრამდე გამოგვაცილა და, - კიდევ მოდითო, - გვთხოვა. მერე კი კარი მიიკეტა და დარჩა ისევ თავის სამყაროში, სრულიად მარტო.

თამუნა კვინიკაძე