რისთვის უხდიან შვილები სამაგიეროს დავით უსუფაშვილს
"უკიდურესად მომთმენი ადამიანია, მაგრამ ზოგჯერ ძალზე პრინციპულია, ზოგჯერ ხისტიც", "ექსტრემისტი არ არის და დღეს არსებულ საპრეზიდენტო კანდიდატებს შორის ყველაზე ჭკვიანია", - ასე აფასებენ "შენების მოძრაობის" ლიდერს, დავით უსუფაშვილს მეგობრები, კოლეგები და პოლიტიკური ექსპერტები. მისი მეუღლის, თინა ხიდაშელის აზრით, ის ყველაზე მშვიდი და გაწონასწორებული ადამიანია. "სრულიად შეუძლებელ სიტუაციაშიც კი შეუძლია სიმშვიდის შენარჩუნება, შენი დამშვიდება და უკეთესის დანახვა-ჩვენებაც; ადამიანი, რომელიც არასოდეს კარგავს იმედს და არასოდეს ბოროტდება, არასოდეს იბოღმება, არავისი არაფერი შურს და არავინ სძულს", - ამბობს თავდაცვის ყოფილი მინისტრი.
როგორც თავად ბატონი დავითი ამბობს, მისი პიროვნების ჩამოყალიბებასა და ფორმირებაზე ოჯახმა, განსაკუთრებით ბებიამ და ბაბუამ უდიდესი გავლენა იქონია: "ბებია განათლებული გლეხის ქალი, ბაბუა კი - ომის ვეტერანი გახლდათ, რომელიც 4 წელი იტალიაში, პარტიზანებთან ცხოვრობდა".
მის სწავლა-განათლებაზე მშობლები განსაკუთრებულად ზრუნავდნენ და ოცნებობდნენ, რომ უფროსი ვაჟი ექიმი გამოსულიყო. როდესაც პროფესიული არჩევანის წინაშე დადგა, მშობლებისა და ოჯახის სხვა წევრებისგან გარკვეული "ზეწოლის ქვეშაც" მოხვდა, მაგრამ ქიზიყური სიჯიუტის წყალობით, იურიდიული ფაკულტეტის სტუდენტი გახდა. დღეს კმაყოფილია, რომ ყმაწვილკაცობაში თავისი გაიტანა და პროფესიად ჯერ იურისტობა, შემდეგ კი საჯარო პოლიტიკის სპეციალისტობა აირჩია. ირწმუნება, რომ შვილებს პროფესიული არჩევანის თვალსაზრისით სრულ თავისუფლებას აძლევს და არც სხვა ვალდებულებებით ზღუდავს...
დავით უსუფაშვილთან ერთად, მისი მეუღლე, თინა ხიდაშელიც გვესაუბრა. გვინდოდა, მათთან ერთად შვილებიც მოგვეწვია, მაგრამ ბატონი დავითისგან კატეგორიული უარი მივიღეთ.
- ოჯახს ხშირად პატარა სახელმწიფოს ადარებენ. ქალბატონო თინა, როგორია თქვენი პატარა სახელმწიფო და რა ადგილი აქვს იქ ბატონ დავითს?
- ამ სახელმწიფოში, მაგალითად, დედაჩემი დათოს უფრო თვლის თავის შვილად, ვიდრე მე, ვინაიდან მასთან უფრო გამოსდის ურთიერთობა. ჩემი პატარა შვილი, რომელიც ოჯახის მთავარი "ტერორისტია", მხოლოდ მამასთან ვერ ბედავს კონფრონტაციას, მიუხედავად იმისა, რომ არავითარი საფუძველი არა აქვს, მისი განსაკუთრებულად ეშინოდეს. შვილებთან ძალზე ლიბერალურია. დათოს სჯერა, რომ ადამიანი სანამ თვითონ არ მიხვდება რამეს, იძულებით, შეგონებით, რომ არაფერი ვთქვათ, ყვირილსა და ისტერიკებზე, მაინც ვერ გაიგებს და არ გაიგებს. დათოს იმიჯი ოჯახური კამათებისა და მინიკონფლიქტების მოგვარების პროცესში განსაკუთრებით დასაფასებელი და გამოსადეგი ხდება ხოლმე. მე არ ვიცნობ მეორე ადამიანს, რომელიც ასეთი თვისებების მატარებელია. ეს კი ძალზე მნიშვნელოვანია ქვეყნის სამსახურში მყოფი პირისთვის.
დავით უსუფაშვილი: - ჩვენს პატარა სახელმწიფოში თინასაც მნიშვნელოვანი პოსტი უკავია. ის ოჯახში სიმყუდროვეს ქმნის. უშრეტი ენერგია აქვს. მე არ ვიცი, საიდან იღებს ამ ენერგიას. ჩემთვის ძალზე მნიშვნელოვანია მისი დამოკიდებულება საჯარო, საქვეყნო, საერთო საქმეებთან. მარტივად შეუძლია, ქვეყნის ინტერესებისთვის საკუთარი ინტერესები უკან გადადოს. ძალიან მომწონს მისი პრინციპული ხასიათი, ხშირად ეჭვიანობაც, ანუ თინასთან ურთიერთობაში არ მოიწყენ, ვერც მოდუნდები, მუდმივად შემართულსა და ბედნიერს გამყოფებს.
- ალბათ ოჯახში ამა თუ იმ პოლიტიკურ მოვლენას განიხილავთ. რამდენად ხშირად ემთხვევა თქვენი პოზიციები ერთმანეთს და რა არის ის, რაშიც ვერასდროს თანხმდებით?
თინა ხიდაშელი: - ოჯახში პოლიტიკაზე ან საერთოდ არ ვსაუბრობთ, ან მინიმალურად. ოჯახი სხვა თემების ასპარეზია.
- შვილებს რატომ არიდებთ პოლიტიკურ პროცესებს?
დავით უსუფაშვილი: - ბავშვები არაერთ პოლიტიკურ პროცესში იდგნენ ჩვენ გვერდით. ახლა უკვე დიდები არიან, 18 წლის და 12 წლის, თავიანთი ცხოვრების წესი და პირობები აქვთ. საარჩევნო კამპანიის დასაწყისში შემითანხმდნენ, რომ სამ-სამჯერ გამოჩნდებოდნენ ჩემთან ერთად. ეს შეთანხმება შეასრულეს და გამომიცხადეს, რომ პოლიტიკურ აქტივობაში ჩარევა მეტად აღარ სურთ. დაიღალნენ ბავშვები... უფროსმა ვაჟმა მითხრა, - ისეთი პროფესია უნდა ავირჩიო, შენი და დედას საქმიანობასთან საერთო არაფერი ჰქონდესო და ბიზნესადმინისტრაციის ფაკულტეტზე ჩააბარა. ერთი მხრივ, ეს გააზრებული არჩევანი და მეორე მხრივ, იმ ემოციური განცდებისა და სტრესების შედეგია, რაც ჩვენ გამო გადახდათ შვილებს. როდესაც პატარები იყვნენ და მშობლების გვერდით ყოფნა სჭირდებოდათ, ჩვენ პოლიტიკისთვის გვქონდა თავი გადადებული. შვილებს გამუდმებით ვენატრებოდით და ახლა სამაგიეროს გვიხდიან.
- როდესაც საპრეზიდენტო არჩევნებში გადაწყვიტეთ მონაწილეობა, შვილების პოზიცია როგორი იყო?
- ამ თემაზე განსაკუთრებული მსჯელობა არ გვქონია. ჯერ კიდევ ორი წლის წინ, პარლამენტის თავმჯდომარის ვადის ამოწურვის შემდეგ, საჯაროდ განვაცხადე, რომ ვაგრძელებდი პოლიტიკურ საქმიანობას, თინასგან განსხვავებით (მან საკმაოდ ხანგრძლივი პაუზა აიღო). თუ პოლიტიკურ საქმიანობას ვაგრძელებ, ლოგიკურია, რომ არჩევნებში მივიღო მონაწილეობა.
- გინდოდათ, საპრეზიდენტო არჩევნებში გიორგი მარგველაშვილთან ერთად გებრძოლათ, მაგრამ მისგან უარი მიიღეთ. როგორ გგონიათ, რატომ ვერ დაითანხმეთ?
- გიორგი ოდესმე, როცა ალბათ, თავად მიიჩნევს საჭიროდ, უფრო დეტალურად ისაუბრებს, თუ რატომ თქვა ჩემს შეთავაზებაზე უარი. ვფიქრობ, ძალიან რთული დღეების გადატანა მოუხდა საპრეზიდენტო უფლებამოსილების განხორციელების დროს და დასვენება მოუნდა.
- პოლიტოლოგები და ექსპერტები ამბობენ, შესანიშნავად შეგიძლიათ კანონმდებლობებზე მუშაობა, საკმაოდ გამჭრიახი ხართ, მაგრამ არ ხართ პოპულარული, არ გაქვთ ქარიზმა...
თინა ხიდაშელი: - სიმართლე გითხრათ, არ ვიცი, პოპულარობა როგორ და რით იზომება. არჩევნების შედეგები არ გამოდგება ამისთვის, ვინაიდან არასოდეს ჩატარებულა საქართველოში არჩევნები თანაბარი პირობებით, როდესაც პოლიტიკოსები სწორედ მათი შესაძლებლობებისა და სიმპათია-ანტიპათიის მიხედვით იღებენ შედეგებს. ამიტომ ნამდვილად არ ვიცი, რას ეფუძნება ამ კითხვის არსი.
დავით უსუფაშვილი: - არ ვიცი, ქარიზმა რასთან ერთად იჭმება, რომელ სასმელს უხდება. ჩემი წარმოდგენით, სახელმწიფო მოღვაწე უნდა იყოს გონიერი, სამართლიანი და აქტიური, საინტერესო იდეების მქონე. ზოგიერთს პოლიტიკური ასპარეზი თეატრალურ სცენასთან აქვს გაიგივებული. მე ასეთი არ ვარ, არც არასდროს ვყოფილვარ და არც მომავალში გავხდები. ექსპერტები თუ ფიქრობენ, რომ ქვეყნისთვის ქარიზმატული და არაკვალიფიციური პოლიტიკოსი ჯობია კვალიფიციურ და ნაკლებად ქარიზმატულ ადამიანს, მე რა ვთქვა, არ ვიცი. ვისურვებდი, ექსპერტებს, სპეციალისტებსა და ამ საქმესთან მყოფ სხვა ადამიანებს მეტი ესაუბრათ იმაზე, თუ როგორი პრეზიდენტი სჭირდება ქვეყანას. ცხადია, გამარჯვების ყველაზე დიდი შანსი ექნება იმას, ვისაც ფული, ადმინისტრაციული რესურსი და წამყვანი მედიასაშუალებები აქვს. მოკლედ, გამარჯვების შანსებს ქმნის სხვადასხვა ფაქტორი. ამ ფაქტორების სერიოზული ნაწილი მე არ მაქვს, მაგრამ მაქვს პრეზიდენტისთვის საჭირო უნარ-ჩვევები, ცოდნა და გამოცდილება. ექსპერტები და ჟურნალისტები მხოლოდ სხვისი შემფასებლები ხომ არ ხართ? პირველ რიგში, მოქალაქეები ხართ და ძალიან მინდა იმსჯელოთ იმაზე, თუ როგორი პრეზიდენტი სჭირდება ახლა ჩვენს ქვეყანას, მერე იმაზე, როგორიც გვჭირდება, ასეთი ვინ უფროა და შემდეგ იმაზე, ჩვენ რომ გვჭირდება ისეთ კანდიდატზე მეტი შანსი, სხვადასხვა ფაქტორის გამო, სხვას აქვს. მე ჩემს ხალხს ვთავაზობ, მიმსახუროს. ამომრჩეველმა პირველ რიგში, იმაზე იფიქროს, მის მოსაწონ კანდიდატს რა შანსი აქვს, თორემ მე ჩემს ადგილს ყოველთვის მოვძებნი, არ დავიკარგები. 30 წელია პოლიტიკაში ვარ და მხოლოდ 4 წელი ვიყავი თანამდებობაზე, დანარჩენი სულ ოპოზიციაში გახლდით.
- დიახ, 4 წელი იყავით პარლამენტის თავმჯდომარე და ამ პერიოდის განმავლობაში თქვენი გუნდის წარმომადგენლები ანუ "რესპუბლიკელები" საკმაოდ მაღალ პოსტებს იკავებდნენ. როგორ ფიქრობთ, ეს პოზიციები ნაყოფიერად გამოიყენეთ?
- მე და ჩემმა მეგობრებმა იმაზე მეტი გავაკეთეთ, ვიდრე ჩვეულებრივ ადამიანებს შეეძლოთ. მითია, რომ "რესპუბლიკელები" ხელისუფლებაში მსუყედ იყვნენ წარმოდგენილი. დათვლილი მაქვს და ზუსტად შემიძლია გითხრათ, 2014 წლის სექტემბრის მდგომარეობით, ქვეყნის უმაღლესი და საშუალო 4 000 თანამდებობიდან "რესპუბლიკელი" მხოლოდ 7 კაცი იყო. პარლამენტის თავმჯდომარის პოსტი, რა თქმა უნდა, ძალიან საპატიოა, მაგრამ (ჩემდა გასაოცრად, დღევანდელი პარლამენტის თავმჯდომარე შეურაცხყოფად მიიჩნევს) სხვა საჯარო სამსახურის უმაღლესი თანამდებობებიდან ყველაზე ნაკლები ძალაუფლება აქვს. პარლამენტის თავმჯდომარე ერთპიროვნულად ვერაფერს წყვეტს, პარლამენტში საკითხს წყვეტს უმრავლესობა. 77 ხმა არის ამისთვის საჭირო. "ქართული ოცნების" 85 ხმიდან მე და ჩემს გუნდს სულ 9 ხმა გვქონდა.
- დღეს აღარც პრეზიდენტს აქვს რეალური ძალაუფლება და ერთპიროვნული გადაწყვტილებების მიღების საშუალება.
- კი, მაგრამ პრეზიდენტს კონსტიტუციის მიხედვით, დღესაც ათჯერ მეტი უფლება აქვს, ვიდრე პარლამენტის თავმჯდომარეს. ასე რომ, ათჯერ მეტს შევძლებ, ვიდრე სპიკერობისას შევძელი.
- სპიკერობისას რა შეძელით?
- მე და ჩემმა გუნდმა ძალიან ბევრ საკითხში მოვახერხეთ უმრავლესობის დათანხმება, ბევრ საკითხში კი წინააღმდეგობის გაწევა. რაც მთავარია, მე მქონდა ძალიან კონკრეტული ამოცანა და როლი ურთულეს ვითარებაში - ერთი წლის განმავლობაში, როდესაც სააკაშვილი პრეზიდენტი იყო, ერთადერთი ადამიანი ვიყავი, ვისაც ორივე მხარესთან ურთიერთობაც შეეძლო და ისეთი გადაწყვეტილებების მიღებაც, ქვეყანა თავზე რომ არ დაგვმხობოდა. მე და ჩემმა გუნდმა შევძელით, კოალიცია "ქართული ოცნების" არაკვალიფიციური გუნდის მეშვეობით ქვეყნის წინსვლის გაგრძელება და ამას ვაკეთებდი ძალიან მცირე რესურსით. სხვათა შორის, ასოცირების ხელშეკრულება ჰაერიდან არ ჩამოვარდნილა, ამას ძალიან დიდი შრომა დასჭირდა. ასევე ბევრი შრომა დასჭირდა თვითმმართველობის კანონმდებლობაზე მუშაობას და ა.შ. როდესაც დავინახე, რომ "ქართული ოცნების" წევრებს ვეღარ ვიყოლიებდი ამა თუ იმ საკითხებზე, საკმაოდ პრინციპული საუბარი მქონდა გუნდის ლიდერებთან, ეს იყო 2015 წელს. ბოლო იმედი, რომ კოალიცია სწორ გზაზე დადგებოდა, კვირიკაშვილის პრემიერ-მინისტრად დანიშვნა იყო. თუმცა, 2016 წლის მარტში კვირიკაშვილმაც გამომიცხადა, რომ გუნდის დაყოლიებას ვეღარ ახერხებდა. აქ გაიყარა ჩვენი გზები... მე და ჩემი გუნდის წევრებს არ გვქონდა სურვილი, მონაწილეობა მიგვეღო იმ გადაწყვეტილებების მიღებაში, რომელიც ქვეყანას სასიკეთოდ არ წაადგებოდა.
- თქვენს გუნდთან, ანუ "რესპუბლიკელებთან" გაყრის მიზეზი რა გახდა?
- "რესპუბლიკური პარტიის" წევრი 90-იანი წლების დასაწყისიდან ვიყავი, თუმცა პარტიის საქმიანობაში აქტიურად 2005 წლიდან ჩავები, როდესაც პარტიის თავმჯდომარე გავხდი. პარტიის განვითარებაში ჩავდე ყველაფერი, რაც შემეძლო, მაგრამ ყოველთვის მქონდა ასეთი პრინციპი: პარტია ქვეყნის სამსახურში, ჯერ ქვეყანა, მერე - პარტია. ვადასტურებ, ერთსქესიანთა ქორწინების თემა იყო დეტონატორი, რომელმაც პარტია ფაქტობრივად ააფეთქა. დაიწყო შიდა ბრძოლა. "რესპუბლიკელთა" უმრავლესობა ლიდერად მე მხედავდა, მე კი პარტიის შიდა ბრძოლაში არ ვმონაწილეობდი და ჩემთვის ძალზე მტკივნეული გადაწყვეტილება მივიღე.
- თუ მეორე ტურში ვერ გადახვედით, მხარს რომელ კანდიდატს დაუჭერთ?
- ეს კითხვა ნაადრევია. მე იმაზე ვფიქრობ, თუ ვინ იქნება მეორე ტურში ჩემი მოწინააღმდეგე.
თინა ხიდაშელი: - მე მხოლოდ ის შემიძლია გითხრათ აბსოლუტური რწმენით, რომ დღევანდელ ქართულ პოლიტიკურ სივრცეში თუ არსებობს ადამიანი, რომელსაც შეუძლია უზრუნველყოს, რომ უფსკრულის პირას მდგომი ქვეყანა მორიგ ჯერზე არ გადაიჩეხოს, მხოლოდ დათოა. ამის საუკეთესო დასტური კი მისი პარლამენტის თავმჯდომარეობის 4-წლიანი და მისი შემდგომი 2-წლიანი პერიოდების შედარებაც საკმარისი მგონია. კრიზისების ხარისხის, მასშტაბის, სიხშირის წარმოუდგენელი მატება სწორედ ასეთი ადამიანებისგან "ოცნების" დაცლის შედეგია.
ხათუნა ბახტურიძე