თინა ხიდაშელის ურთიერთობა ცნობილ თანაჯგუფელებთან და თავყრილობები საოჯახო სამზარეულოში
ვინც კარგად იცნობს, მოეხსენება, რომ ბავშვობიდან მებრძოლია. როგორც თავად ამბობს, დედასთან მუდმივ წინააღმდეგობაში იყო. ფიქრობს, რომ სწორედ ამის გადალახვასა და ბრძოლაში ჩამოყალიბდა მებრძოლად. "ბავშვობიდანვე მუდმივად მიწევდა დამტკიცება, არგუმენტების მოხმობა, რათა გამეკეთებინა ის, რაც მსურდა, რაც ბედნიერებას მანიჭებდა", - ამბობს თინა ხიდაშელი.
საზოგადოების დიდმა ნაწილმა "ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის" ხელმძღვანელის სტატუსით გაიცნო. 2005 წლიდან მეუღლესთან, დავით უსუფაშვილთან ერთად, საქართველოს რესპუბლიკურ პარტიაში შევიდა. 2010-2012 წლებში იყო თბილისის საკრებულოს წევრი, 2012-დან - პარლამენტის წევრი. 2015 წელს საქართველოს თავდაცვის მინისტრად დაინიშნა. ამ პოსტის დატოვების შემდეგ, პოლიტიკაც დატოვა. ნანობს, რომ წლების წინ პოლიტიკურ პარტიაში გაწევრდა და ხელი დააკლო თავის მთავარ საქმეს - ადამიანის უფლებათა დაცვას. ფიცხია, შესაბამისად, გარშემო მყოფებზე იოლად ბრაზდება, თუმცა, წყენის მიზეზი ადვილად ავიწყდება. უყვარს სამზარეულოში ტრიალი. ყველაზე ბედნიერია ქმარ-შვილის გარემოცვაში. ამბობს, რომ მისი ცხოვრების მთავარი მიზანი შვილების ბედნიერი მომავალია.
- ქალბატონო თინა, უმთავრესად რა იყო ბავშვობაში დედასთან თქვენი დავის საგანი?
- ყველაფერი. მაგალითად, უნდა მევლო თუ არა მუსიკალურ სკოლაში, უნდა გამოვსულიყავი თუ არა ექიმი... მედალოსანი ვიყავი. იმ პერიოდში თუ მედალოსანი იყავი, იგულისხმებოდა, რომ ექიმი უნდა გამხდარიყავი. ოჯახში ერთ-ერთი ყველაზე დიდი ბრძოლის ველი მაშინ გაიშალა, როდესაც დედას ჩემი არჩევანი გავაცანი პროფესიის თაობაზე. მინდოდა, ბევრ ადამიანს დავხმარებოდი. 17 წლის ბავშვის გადასახედიდან, ექიმს შეეძლო დახმარებოდა ერთ კონკრეტულ ადამიანს, რომელსაც იმ მომენტში მკურნალობდა. მქონდა განცდა, რომ თუ იურიდიულს დავამთავრებდი, უფრო მეტ ადამიანს დავეხმარებოდი.
- დედმამიშვილებზე რას გვეტყვით?
- უფროსი ძმა მყავს, რომელთანაც ფრაგმენტული ურთიერთობა მქონდა. დედამ გამზარდა, ამიტომ... არ არის ეს თემა ჩემს ცხოვრებაში აქტუალური.
- საინტერესო სტუდენტობა უნდა გქონოდათ...
- ყველაფერი ჩემი სტუდენტობისას მოხდა: ეროვნული მოძრობა, თბილისის ომი, აფხაზეთის ომი...
- სადმე ეპიცენტრშიც ხომ არ იყავით?
- თბილისის ომის ეპიცენტრში მეტ-ნაკლებად ყველა აქტიური ადამიანი მოხვდა. შემდეგ იყო წინააღმდეგობებით, ბრძოლებით აღსავსე გრძელი გზა, რომელიც პირველი ხელისუფლების მხარდამჭერებმა გავიარეთ. 2 თებერვლის მიტინგზე წინა ხაზზე ვიდექი, ერთ-ერთი მიმღები ვიყავი იმ ტყვიებისა, რომლებსაც "მხედრიონი" გვესროდა.
- დღევანდელი გადასახედიდან, რისი თქმა შეგიძლიათ, რა მოხდა მაშინ რეალურად?
- 1992 წელს ვფიქრობდი, რომ ეს იყო კრემლის კომუნისტური რევანში საქართველოს დამოუკიდებელი ხელისუფლების წინააღმდეგ. ეს აზრი დღემდე არ შემიცვლია. თუმცა, ბევრი სხვა რამ გადავაფასე. ახლა, როდესაც უკან ვიხედები, ვფიქრობ, რომ ქართულ მხარესაც უამრავი შეცდომა იყო დაშვებული. გამიზნული ღალატიც გახლდათ და უნებლიე შეცდომებიც. სერიოზული პრობლემა იყო რადიკალიზმისკენ გადახრილი ნაციონალური განწყობებიც, რომლებიც ასევე არ უწყობდა ხელს ქვეყნის გამთლიანებასა და ინტეგრაციულ პროცესს ეროვნულ უმცირესობებთან დაკავშირებით. დღევანდელი გადასახედიდან, გაცილებით ადვილია დაინახო, რატომ გაუჩნდათ აფხაზებს საფრთხის შეგრძნება. მხოლოდ იმ ადამიანებს ვგულისხმობ, ვინც გულწრფელად შეშინდა და არა იმათ, ვინც კრემლის დავალებებს ასრულებდა. ერთი კვირის წინ მომიწია 1988, 89, 90 წლების ეროვნული მოძრაობის ამსახველი მასალების ნახვამ. მათ შორის "სახალხო ფრონტის" იმ ცნობილ, ტრაგიკულ ყრილობასაც ვუყურე, რომელიც 1989 წელს გაიმართა ფილარმონიაში. თქვენს კითხვაზე პასუხი, თუ რა დაგვემართა მაშინ, იქ ჩანს. მერაბ მამარდაშვილის გამოსვლას სტვენით შეხვდნენ. თვალნათლივ იკითხებოდა კონფრონტაცია ლიდერებს შორის. ზვიად გამსახურდიამ ყველაფერი თქვა, რასაც რეალურად შეეძლო, ეროვნულ უმცირესობებში საფრთხეების განცდა გამოეწვია. ე.ი. საქართველოში დიდი კომუნისტური რევანში შედგა, რასაც ჩვენ უნებურად ხელი შევუწყვეთ, გამოუცდელობითა და გადაჭარბებული ნაციონალიზმით.
- თქვენი ჯგუფელებიდან თითქმის ყველა მინისტრი ან სხვა მაღალი თანამდებობის პირი იყო, რომლებმაც ქართული პოლიტიკა მნიშვნელოვანწილად განსაზღვრეს: ირაკლი ალასანია, ირაკლი ოქრუაშვილი, კოტე კუბლაშვილი, გიორგი პაპუაშვილი... როგორ შეიყარეთ ეს ადამიანები ერთ ჯგუფში?
- მართლაც, 3 თუ 4 ადამიანის გარდა, ყველა ვმონაწილეობდით ამ ქვეყნის პოლიტიკაში. ეს იმით იყო გამოწვეული, რომ ჩვენს ჯგუფში სტუდენტები "ხელით აარჩიეს". გამოცდების შემდეგ იურიდიულ ფაკულტეტზე 140 კაცი მოხვდა. შემდეგ ლევან ალექსიძემ სათითაოდ ამოგვარჩია - მისი აზრით (მე არ ვიჩემებ), საუკეთესოები - და გადაგვიყვანა უკვე დამოუკიდებელ საქართველოში შექმნილ საერთაშორისო სამართლის ფაკულტეტზე. ბატონი ლევანი ფიქრობდა, რომ ქვეყანას, როდესაც საერთაშორისო ურთიერთობების წარმართვას დამოუკიდებლად დაიწყებდა, დიპლომატები და იურისტები დასჭირდებოდა. სტუდენტობის პერიოდში, ყველანაირად გვიწყობდნენ ხელს უცხოეთში წასვლისა და საქართველოში უცხოელი პროფესორების მოწვევის თვალსაზრისით. ბატონი ლევანი გვიფრთხილდებოდა და უპირატეს მდგომარეობაში გვაყენებდა. შეიძლება ითქვას, რომ მან განსაზღვრა ჩვენი (41 კაცის) ბედი - მერე ქართულ პოლიტიკაში თავი დავიმკვიდრეთ, ვინ - კარგად და ვინ - ცუდად, ეს უკვე საზოგადოებამ განსაჯოს.
- ჯგუფელებთან პოლიტიკური დაპირისპირებისას, ძველმა მეგობრობამ რაიმე გავლენა თუ იქონია?
- კი, პოლიტიკური დაპირისპირება პიროვნულში არ გადაიზარდა.
- სააკაშვილთან რა ურთიერთობა გქონდათ?
- მოგვიანებით გავიცანი. პოლიტიკურ მოძრაობა "ქარტია-92"-ში მოვიდა, სიაში პირველი ადგილი ითხოვა, უარი მიიღო და "მოქალაქეთა კავშირში" წავიდა. ერთადერთი ცნობილი იურისტია ამ ქვეყანაში, რომელიც იურისტთა ასოციაციის წევრი არ ყოფილა.
- "ვარდების რევოლუციის" აქტიური მონაწილე იყავით, მაგრამ ხელისუფლებაში "ნაციონალური მოძრაობის" მოსვლიდან ძალიან მალე, სააკაშვილს დაუპირისპირდით. რატომ?
- 2003 წლის 22 ნოემბერს ჩვენ მოვიგეთ სასამართლო პროცესი, რომელმაც სამართლებრივ ჩარჩოში მოაქცია "ვარდების რევოლუცია". არჩევნების შედეგები სასამართლოს გზით გავაუქმეთ და იმიტომ გახდა ახალი არჩევნების ჩატარება შესაძლებელი. დღეს ბევრს ჰქონია, "ვარდების რევოლუცია" მხოლოდ პარლამენტში შევარდნა იყო. სინამდვილეში, ეს გახლდათ ძალიან გრძელი და რთული გზა. 3 დეკემბერს, ანუ "ვარდების რევოლუციისთვის" მოგებული სასამართლო პროცესიდან ორი კვირის თავზე, პირველი პრესკონფერენცია ჩავატარე სააკაშვილის წინააღმდეგ ერთ-ერთ კონკრეტულ საქმესთან დაკავშირებით. სააკაშვილმა გვერდით დაიყენა ადამიანი, რომელიც ჩვენთვის, უფლებადამცველებისთვის, მწამებელ პოლიციასთან ასოცირდებოდა.
- იქნებ დააკონკრეტოთ?
- დღეს ცოცხალი აღარ არის, ამიტომ არ მინდა მისი დასახელება, თუმცა, დაინტერესებულ პირებს შეუძლიათ "დაგუგლონ" 2003 წლის 3 დეკემბრის პრესკონფერენცია... წითელი ხაზი აღმოჩნდა საკონსტიტუციო ცვლილებები, რომლის საშუალებითაც, სააკაშვილმა საკუთარ თავს შეიხის უფლებები მიანიჭა.
- რაც შეეხება დავით უსუფაშვილს, რომელიც თქვენი ლექტორი იყო: როგორ ჩამოყალიბდა თქვენ შორის ის ურთიერთობა, რომელმაც შემდეგ ოჯახის შექმნა განაპირობა?
- იბრალებს, ისტორიას აყალბებს (იცინის): ის ავთო დემეტრაშვილის ასპირანტი იყო, შესაბამისად, როდესაც ავთო აცდენდა ლექციას, დათო შემოდიოდა ჩვენს აუდიტორიაში. სხვათა შორის, მე და დათოს გაცნობის მომენტიც სხვადასხვაგვარად გვახსოვს: დათო ამბობს, რომ საერთაშორისო სამართლის დეკანატში გამიცნო, მე მახსოვს, რომ კათედრაზე ავთო დემეტრაშვილმა გამაცნო არა როგორც ლექტორი, არამედ როგორც აქტიური, ჩემზე ცოტათი უფროსი სტუდენტი. სხვათა შორის, იმ თაობის აქტიური სტუდენტები, მაგალითად, კობა დავითაშვილი, ზურა ადეიშვილი, ლევან ალაფიშვილი - ბატონმა ავთომ დაგვაკავშირა ერთმანეთს. მერე ყველამ ერთად შევქმენით ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია.
- ბატონი დავითი, ცოტა არ იყოს, კუშტი პიროვნება ჩანს, რეალურად როგორია?
- (იცინის) არ ვიცი, რატომ მოგეჩვენათ კუშტი, ყველაფერია, მაგის გარდა. მასზე დამთმობ კაცს არ ვიცნობ ამ სამყაროში. მხოლოდ პირად ურთიერთობებს არ ვგულისხმობ, პოლიტიკაშიც ასეა. არ არსებობს საქართველოში ადამიანი, დათოს რომ არ ელაპარაკებოდეს. პოლიტიკური ოპონენტები ზოგჯერ მთელი ცხოვრება ხმას არ სცემენ ერთმანეთს. მეც მყავს რამდენიმე ადამიანი, რომელსაც გამარჯობას არ ვეუბნები. დათო ნებისმიერს აფასებს, არავის "ჩამოწერა" არ შეუძლია მისი ცხოვრებიდან.
- რა გახსენდებათ თქვენი ურთიერთობის საწყისი ეტაპიდან?
- ძალიან ბევრი კარგი რამ, მაგრამ ეს პირადულია. შემიძლია, ის გითხრათ, რომ 24 საათი ერთად ვიყავით. მე ორთაჭალის ბოლოში ვცხოვრობდი, დათო და ირაკლი ოქრუაშვილი - ვარკეთილში. მაშინ ტრანსპორტი არ მოძრაობდა და ქუჩებში იარაღიანი ბიჭები დარბოდნენ. დათო და ირაკლი უნივერსიტეტიდან ფეხით მაცილებდნენ შინ და მერე ვარკეთილში ფეხით ბრუნდებოდნენ.
- რა შეიცვალა თქვენს ცხოვრებაში, როდესაც დედა გახდით?
- დედობა უზარმაზარი სიხარული და გამოწვევა იყო, მაგრამ ჩემს პროფესიულ საქმიანობაში არც ერთი ჩემი შვილის დაბადებას არაფერი შეუცვლია. სანდროს გაჩენიდან ოთხ დღეში სამსახურში გამოვცხადდი და მას მერე ერთი დღე აღარ დავრჩენილვარ შინ. მისი დაბადების წინადღეს მიტინგზე ვიყავი.
- ხომ არ ფიქრობთ, რომ თქვენი პროფესიული საქმიანობის გამო, გარკვეულწილად ხელი დააკელით თქვენს შვილებს?
- მთავარია დედაშვილური ურთიერთობის ხარისხი და არა - რაოდენობა. ჩემთვის მნიშვნელოვანია, ჩემს შვილებს ჩემ გამო არ შერცხვეთ, თავაწეულებმა იარონ და მათთვის სამაგალითო ვიყო. უფროსი ვაჟი 20 წლის არის და მისთვის მნიშვნელოვანია ჩემი და მისი მეგობრების ურთიერთობა. ჩემი აზრით, მნიშვნელოვანია, როდესაც შვილი მხოლოდ თავის კი არა, მეგობრების მეგობრადაც აღგიქვამს.
- როგორია მათი მიზნები?
- უფროს ვაჟს იმდენად არ აინტერესებს პოლიტიკა, რომ არა მგონია, იცოდეს, ვინ არის საქართველოს პრეზიდენტი... უმცროსს აინტერესებს ყველაფერი, პოლიტიკის გარდა, კულინარიაც კი. სხვათა შორის, კულინარია პროფესიულ დონეზე აინტერესებს.
- როგორც ვიცი, თქვენც კარგი კულინარი ხართ.
- ყველაზე ბედნიერი სამზარეულოში ვარ. ყოველგვარი წესისგან თავისუფალი გარემო მაქვს შექმნილი. არ არსებობს რეცეპტი, დოგმა... მუდმივად ექსპერიმენტს ვატარებ. საღამოს ყველანი თავს რომ მოვიყრით, ვიტყვით, - აბა, დღეს რას ვჭამთ? ყველა დავასახელებთ ჩვენ-ჩვენს ვერსიას და ამის საფუძველზე მზადდება კერძი, რომელშიც ყველას გემოვნებაა გათვალისწინებული. ასეთ დროს, როგორც დათო ამბობს, გემოების აფეთქება ხდება.
- თქვენს ოჯახურ ცხოვრებაში ყველაზე რთული პერიოდი როდის იყო?
- ასეთი პერიოდი 25 წლის განმავლობაში არ გვქონია და ამის საიდუმლო ის არის, რომ ერთმანეთთან ღია კომუნიკაციაში ვართ. ზოგჯერ ოჯახის წევრები, ერთმანეთი რომ არ ანერვიულონ, რიგ საკითხებზე არ ლაპარაკობენ. ჩვენ ყველაფერი ქორწინებამდე გავარკვიეთ. ვიცოდით, ცხოვრების დიდი ნაწილი იქნებოდა საჯარო ინტერესის საგანი. ასეც მოხდა. მაგალითად, რამდენიმე დღის წინ ჩემი უახლოესი მეგობრების დედა აღმოჩნდა ქალბატონის გვერდით, რომელმაც მე და დათო ერთად დაგვინახა და თქვა, - ნეტავ რას დადიან ერთად, მაინც ხომ ყველამ იცის, გაყრილები არიანო. იქ "საბრძოლო ვითარებაც" კი შეიქმნა, მაგრამ ასეთი არასერიოზული ადამიანები საერთოდ არ გვანაღვლებს. დღეს "ფეისბუკში" "მემორიმ" გამახსენა 2016 წელს დადებული ფოტო, რომელზეც ოთხივე ვართ აღბეჭდილი. იქვე ჩემი პოსტია, სადაც ვწერ: ეს არის ჩემი ბედნიერება და თუ ვინმე გადაწყვეტს ამ ბედნიერებაში ჩარევას, ის ძალიან სასაცილო გამოჩნდება-მეთქი.
- როგორ ფიქრობთ, როგორ გავრცელდა ჭორი თქვენი დაშორების შესახებ?
- არ მაინტერესებს, თუმცა ვიცი, რატომ გავრცელდა. მე ვარ ადამიანი, რომელსაც აქვს უზარმაზარი ბრძოლის უნარი მაშინ, როდესაც მოვლენათა განვითარება ჩემზეა დამოკიდებული, მაგრამ თუ ჩემზე არაფერია დამოკიდებული, იქ არც ვიბრძვი და არც განვიცდი ამის გამო. რატომ დავხარჯო დრო ან ნერვები იმისთვის, რასაც მაინც ვერ შევცვლი?
- თქვენ შესახებ ფარული ჩანაწერის გავრცელებამაც ვერ იქონია თქვენზე გავლენა?
- ჩემს ცხოვრებას გარე ფაქტორები ვერასდროს შეცვლის. ჩემი ცხოვრების პატრონი თავად ვარ. ამან შეცვალა ჩემი არჩევანი და გადავწყვიტე, რომ ამ ქვეყანაში პოლიტიკური ცხოვრება აღარ მაინტერესებდა. ასე იმიტომ კი არ მოვიქეცი, რომ სუს-მა, ივანიშვილის დავალებით, ჩემ შესახებ კინოზღაპარი გადაიღო და გაავრცელა, არამედ იმიტომ, რომ მეორე მხარეს არ აღმოჩნდნენ ადამიანები, რომლებიც ამ ზღაპარს არ მიიღებდნენ რეალობად. დავინახე, ჩემი ქვეყნის მნიშვნელოვანი ნაწილი უფრო მეტ სიამოვნებას იღებს ჭორაობაში, ვიდრე სიმართლის გარკვევაში.
- თქვენი მეუღლის რეაქცია როგორი იყო ამ ამბავზე?
- დილის 6 საათი იყო, ანა დოლიძემ, რომელიც იმ დროს ამერიკაში იმყოფებოდა, დამირეკა, შენს "ფეისბუკზე" რაღაც საშინელება დევსო. დათო გავაღვიძე, ერთად ვუყურეთ და ერთად ვთქვით, - "ვაი, ამათ პატრონს!.."
- ასეთი ფარული ჩანაწერის მსხვერპლი მხოლოდ თქვენ არ გამხდარხართ. სხვა დანარჩენების მსგავსად, თქვენც ამბობთ, რომ ამ ყველაფრის უკან "ოცნება" დგას. "ოცნება" კი არის პოლიტიკური გუნდი, რომელთან ერთადაც ხელისუფლებაში მოხვედით და მინისტრის პოსტსაც იკავებდით. რა მოლოდინი გქონდათ ამ პოლიტიკური ძალისგან, როდესაც ხელისუფლებაში მოდიოდით?
- იმედი მქონდა, რომ "ქართული ოცნება" კოალიციურ მმართველობას ჩაუყრიდა საფუძველს. სამწუხაროდ, რადიკალურად განსხვავებული მოცემულობა მივიღეთ.
- "ნაციონალურ მოძრაობასა" და "ოცნებას" შორის ტოლობის ნიშანს თუ დასვამთ?
- ორივემ დიდი უბედურება დამართა ქვეყანას. მე რომელმა უფრო მიბოროტა, ამას ქვეყნისთვის მნიშვნელობა არ აქვს.
- რას ფიქრობთ "ლელოზე", რომლის ერთ-ერთი ლიდერი ახლა თქვენი მეუღლეც არის?
- ერთი რამ ზუსტად ვიცი: პოლიტიკა არ არის იდეალური სამყარო, სადაც ოდესმე ყველაფერი ისე იქნება, როგორც ჩვენ გვინდა. ყოველთვის მივდიოდი არჩევნებზე, მაშინაც კი, როდესაც შევარდნაძე იყო საქართველოში ჩამოსული და მე განცდა მქონდა, რომ კომუნისტური რევანში შედგა. სრულიად უპერსპექტივოდ, ხმას ვაძლევდი რესპუბლიკურ პარტიას. დარწმუნებული ვიყავი, პარლამენტში ვერ მოხვდებოდნენ, მაგრამ ამით ჩემს მოქალაქეობრივ ვალს ვიხდიდი. დღეს, ჩემი აზრით, "ლელო" არის ამ ქვეყნის არჩევანი. როგორი იქნება "ლელო" 2022 წელს? წარმოდგენა არ მაქვს, მაგრამ ზუსტად ვიცი, როგორი იქნება ქვეყანა, თუ არაფერს გავაკეთებთ. რა თქმა უნდა, ახლა "ლელოს" ხმა უნდა მივცე, ისევე, როგორც 2003 წელს ხმა უნდა მიმეცა "ნაციონალური მოძრაობისთვის" და 2012 წელს - "ქართული ოცნებისთვის". ამ საკითხთან დაკავშირებით არც კითხვის ნიშანი მაქვს და არც სინანულის განცდა. იმისთვის, რომ პოლიტიკური ცხოვრება არ გაჩერდეს, არ დაჭაობდეს, ახალ ძალას უნდა მივცეთ გზა.
ხათუნა ბახტურიძე