სოხუმის დატოვების შემდეგ თბილისში დაწყებული ახალი ცხოვრება
რესპუბლიკური პარტიის აქტიური წევრი, პარლამენტის ოპოზიციონერი დეპუტატი თამარ კორძაია ყოველთვის ღიად აფიქსირებს თავის პოზიციას, რაც კიდევ ერთხელ გამოჩნდა ამ დღეებში, როცა პარლამენტში ე.წ. აგენტების შესახებ კანონპროექტს იხილავდნენ. მაქსიმალურად ეწინააღმდეგებოდა კანონპროექტს, რომელმაც საბოლოოდ ათასობით ადამიანი ქუჩაში გაიყვანა. თამარ კორძაია ორი მოწვევის პარლამენტის დეპუტატია, მერვე მოწვევის პარლამენტში ნაძალადევის რაიონის მაჟორიტარი იყო, "ქართული ოცნების" წევრი, მაგრამ შემდეგ დატოვა უმრავლესობა და რესპუბლიკელებთან გადავიდა. ადამიანის უფლებების დაცვის კუთხით მუშაობის დიდი გამოცდილება აქვს. წლების მანძილზე საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციაში მუშაობდა და იქაც აქტიური უფლებადამცველი იყო...
- თამარ, ბოლო დღეებში განვითარებულ პოლიტიკურ მოვლენებს როგორ შეაფასებთ? ვხედავთ, "ქართულ ოცნებაში" საკადრო ცვლილებები დაიწყო. ამბობენ, მიხეილ ჩხენკელს არ აპატიეს აქციაზე ამდენი ათასი სტუდენტის გასვლაო.
- ძალიან უცნაურია ეს გადაწყვეტილება. რაღა მაინცდამაინც განათლების მინისტრი შეცვალეს? სამწუხაროდ, ეს იმის დასტურია, რომ რეპრესიები დაიწყება. დაისჯებიან ის მინისტრები, ვინც სათანადოდ ვერ გააკონტროლა ვითარება. განათლების მინისტრის პოზიციაზე გიორგი ამილახვრის წარდგენაც უცნაურია, რადგან ამ სფეროში რაიმე განსაკუთრებული არ გაუკეთებია, არც მისი საპარლამენტო საქმიანობა იყო რამეთი გამორჩეული. ყველაზე დიდი უბედურება ის არის, რომ ვიღაცები მიიჩნევენ, მინისტრმა უნდა აკონტროლოს სტუდენტები. ეს წარმოუდგენელია. საბედნიეროდ, სტუდენტებს ვერავინ გააკონტროლებს. თუ ამას შეეცდებიან, აუცილებლად საპირისპირო შედეგს მიიღებენ.
- მოვისმინეთ პარლამენტარების: დავით სერგეენკოს, ვლადიმერ ჩაჩიბაიას და იმ დეპუტატების განცხადებები, რომლებმაც მხარი არ დაუჭირეს ე.წ. რუსულ კანონს, ისინი პარლამენტიდან წასვლაზე ალაპარაკდნენ. ესეც ზეწოლის შედეგია?
- თუ ისინი იმიტომ დატოვებენ უმრავლესობას, რომ მათზე ზეწოლა მიმდინარეობს, ე.ი. ზოგიერთებს მართლა დიქტატურის დამყარება უნდათ ამ ქვეყანაში. თითოეული, ვინც ხმა არ მისცა ამ კანონს და შეძლო დაჰპირისპირებოდა გუნდურ გადაწყვეტილებას, მხოლოდ პატივისცემას და მადლობას იმსახურებს.
- გაქვთ მოლოდინი, რომ რეპრესიები ისევ გაგრძელდება? იმასაც ვხედავთ, რომ გრძელდება იმ ადამიანების ლანძღვა (დათო ტურაშვილის, გიორგი კეკელიძის და ა.შ.), ვინც ამ კანონს ეწინააღმდეგებოდა.
- მათი ქმედებებით ცხადი ხდება, რომ გაჩერებას არ აპირებენ. პირველ რიგში, მინდა დათო ტურაშვილს გამოჯანმრთელება ვუსურვო. მგონი ყველამ უნდა შეიგნოს, რომ ამ ქვეყანაში რეპრესიებით ვერავის დააშინებენ. თუ მავანს ჰგონია, რომ ამ ბრძოლაში მარტო ახალგაზრდები იყვნენ ჩართული, ამაშიც ძალიან ცდებიან. კარგად უნდა მოესმინათ ჩემი განცხადებებისთვის სასესიო დარბაზში, როცა საქართველოს მოქალაქეების წერილების წაკითხვას ვერ ავუდიოდი, რომლებიც ეწინააღმდეგებოდნენ ამ კანონის მიღებას. მათი არავის ეშინია.
- ამ დღეებში ოპოზიციონერი ქალი პოლიტიკოსების ბრძოლა ყველაზე თვალში საცემი იყო. როგორ გაიხსენებთ იმ დღეებს?
- წარმოშობით აფხაზეთიდან ვარ, ანუ ჩემი კუთხის, სოხუმის დატოვებამ მომიწია. თბილისში თავიდან მოგვიხდა ცხოვრების დაწყება. ვეგუებოდი ამას, მაგრამ 2008 წელს, როდესაც აგვისტოს ომი დაიწყო, იყო მოლოდინი, რომ თბილისშიც შემოვიდოდნენ და მაშინ ვთქვი: აღარსად წავალ, აღარ გავიქცევი, რადგან ეს არის ჩემი ქვეყანა-მეთქი. შენი იდენტობაა საქართველო და მისი დედაქალაქი, რა თქმა უნდა. ასეთი საფრთხის დროს გგონია, ცხოვრებას გართმევენ. ამიტომ რეაქციებიც ზუსტად ასეთივე ემოციური იყო, რომ დასათმობი უკვე არაფერი გაქვს და ან უნდა გადაირჩინო თავი, ან ყველაფერი დამთავრებულია. უცებ ვიღაც რომ მოვა და შეეცდება, აბსოლუტურად შეგიცვალოს წესები და სხვა ორბიტაზე გადაგიყვანოს, ამას ვერ შეეგუები, რადგან ხვდები, რომ ამით შენი იდენტობა განადგურდება.
- როცა კანონპროექტი დაამტკიცეს და პროტესტი გაგრძელდა, გქონდათ მოლოდინი, რომ "ქართული ოცნება" უკან დაიხევდა?
- რა თქმა უნდა, არა! ჩვენ არ გვქონდა განცდა, რომ მათზე ვიმოქმედებდით, რადგან ისინი არც გველაპარაკებოდნენ და არც გვისმენდნენ. სწორედ ამიტომ გამოცხადდა სასოწარკვეთილი ბრძოლა. რომ არა ხალხი, ვერც პარლამენტში მყოფი ოპოზიციონერი პოლიტიკოსი ქალები შევცვლიდით რაიმეს და ვერც კაცები, ამ ბრძოლას მხოლოდ ჩვენს იმედად, აზრი არ ექნებოდა; მაგრამ აზრი შექმნა იმან, რომ ჩვენს განცხადებებში გამოჩნდა ჩვენი გულწრფელობა, გრძნობა დაინახეს ამ ადამიანებმა და ჩვენთან ერთად ჩაერთვნენ ბრძოლაში, ქუჩაში გამოვიდნენ, ერთიანობამ კი შედეგი გამოიღო.
- პირად საუბრებში რას გეუბნებიან "ქართული ოცნების" დეპუტატები, ხომ არ ნანობენ, თავიდანვე რომ არ თქვეს უარი ამ კანონპროექტზე?
- ჩემი მხრიდან ამაზე საუბარი არაეთიკური იქნება. იქ იყვნენ ადამიანები, რომლებიც თავშივე ეწინააღმდეგებოდნენ ამ კანონს. სახელებისა და გვარების დასახელებას არ ვაპირებ, მაგრამ ვფიქრობ, მათ უნდა დავუფასოთ, რომ კანონი გაიწვიეს. იმედია, მსგავს ნაბიჯებს აღარ გადადგამენ. ყველამ, უნდა ვიცხოვროთ იმ წესებით, რომელიც საზოგადოებამ დაუკვეთა, ეს არის დემოკრატიული წესებით ცხოვრება, თავისუფალი არჩევანი, არჩევნების კანონიერად ჩატარება. ცალსახაა, ადამიანებს სურთ ევროპული ცხოვრება და არა რუსული... თუმცა არის საფრთხე, რომ ახლა გადაწყვეტენ ცილისწამების კრიმინალიზაციას და სისხლის სამართლის წესით დასჯადს გახდიან. ესეც ისევ რუსული წესია, ამიტომ თადარიგი უნდა დავიჭიროთ, რათა აქ რუსული და ბელორუსი წესებით არ ასამართლებდნენ ვინმეს. ასე ასამართლებენ იქ ჟურნალისტებს. წინადღეს 12 წელი მიუსაჯეს ბელორუსიაში ჟურნალისტს. ვფიქრობ, ნებისმიერი გადაწყვეტილება, რომელიც თავისუფალ სივრცეს ანადგურებს, უნდა შეფასდეს როგორც რუსული წესებით ცხოვრება და ჩვენ ამას არ შევეგუებით.
- შემდეგ იყო "რუსული წესების" მომხრეების აქცია, რომლებმაც პარლამენტთან ევროკავშირის დროშა დაწვეს...
- ასეთი სერიალი გადიოდა ადრე, "ჩიფსების თაობა", სადაც მყუდროს აქვს მონოლოგი: თუ ადამიანს უნდა გოიმი იყოს, დაე, იყოს გოიმიო. ვიღაცა მარგინალი, უმცირესობაში მყოფი თუ დაწვავს ევროკავშირის დროშას, რომელსაც არც კი ესმის, რა არის ევროპული ღირებულებები, ამაზე პასუხი ეს არის: ისინი ერთ დროშას დაწვავენ? ჩვენ მათ კი არ დავსჯით, უბრალოდ, იმ ადგილას ერთის ნაცვლად, ორ დროშას აღვმართავთ და მათ ამით ვუჩვენებთ, რომ მათაც დავიცავთ, მათაც ექნებათ აზრის გამოხატვის უფლება, მაგრამ არა ისე, რომ ქვეყანა წაგვართვან; იქ, სადაც ადამიანები გამოვიდნენ თავისუფლებისა და ღირებულებებისთვის, მათ ამ თავისუფლებას ვერ მოუსპობენ.
- თამარ, რამდენი წლისას მოგიხდათ აფხაზეთის დატოვება და როგორი იყო თქვენთვის დევნილობის წლები?
- 16 წლის ვიყავი, სოხუმიდან რომ წამოვედი. ჩვენ მაშინ კოდორის ხეობა გამოვიარეთ. ორი ღამე სიცივეში, ტყეში გავათენეთ, მერე სვანეთში ნათესავთან ვცხოვრობდით. ერთი ზამთარი იქ ვიყავით. სკოლა იქ დავამთავრე, ამის მერე ჩამოვედით თბილისში. დედაჩემი პედაგოგია. ვინაიდან სამსახური წალკაში იშოვა, რაიონში წავიდა და ჩემი ოჯახი დღემდე იქ ცხოვრობს. მამა გარდაიცვალა. მყავს ძმა, რომელიც დედასთან ერთად, წალკაში ცხოვრობს.
- ჟურნალისტიკის ფაკულტეტი დაამთავრეთ, შემდეგ შეიცვალეთ პროფესია. რატომ?
- როგორც ყველა ახალგაზრდას, მეც მომწონდა ჟურნალისტიკა და ამ ფაკულტეტზე ჩავაბარე. ძალიან საინტერესო ლექტორი მყავდა, თემურ ქორიძე, რომელიც მაშინ გაზეთ "დრონში" მუშაობდა. ერთ დღეს ლექციაზე ასეთი რამე გვითხრა სტუდენტებს: თუ კარგად წერთ, მაშინ ჯობია, სხვა პროფესიას დაეუფლოთ, რადგან თუ წერა შეგიძლიათ, ჟურნალისტად მუშაობა მაინც ყოველთვის შეგეძლებათო. ბევრს ვფიქრობდი მის სიტყვებზე, მერე მეორე პროფესია ავირჩიე და უნივერსიტეტში იურიდიულ ფაკულტეტზე ჩავაბარე. სწავლის დამთავრების შემდეგ იურისტობა გახდა ჩემთვის უფრო კომფორტული, თუმცა ძალიან მჭიდრო კავშირია ამ ორ პროფესიას შორის. სადიპლომო დავიცავი სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლებაზე. ახლა ორ უნივერსიტეტში ვმუშაობ ლექტორად. საქართველოს უნივერსიტეტში და ილიას უნივერსიტეტში ვკითხულობ ლექციებს, ილიას უნივერსიტეტში მედიასამართალთან ერთად, ადმინისტრაციულ სამართალს და საკანონმდებლო ტექნიკას ვასწავლი. მანამდე არასამთავრობო ორგანიზაციაში ვმუშაობდი და ჟურნალისტებს სასამართლოში ვიცავდი, როგორც ადვოკატი.
- ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციაში გარკვეულ წლები იმუშავეთ. მაშინაც ძალიან აქტიური იყავით...
- საია ჩემი პირველი სამსახური იყო, სადაც 9 წელი ვიმუშავე. საუკეთესო წლები გახლდათ. იქ დაიწყო ჩემი განვითარება და ჩამოვყალიბდი, როგორც სპეციალისტი. მერე იყო ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია, მოგვიანებით 2 წელი კოალიცია "მედიის ადვოკატირებისთვის" კოორდინატორი ვიყავი და მერე უკვე მოვხვდი პარლამენტში.
- ადამიანის უფლებების დაცვიდან, ადვოკატურიდან პოლიტიკაში რატომ გადაინაცვლეთ?
- პოლიტიკა სხვა არაფერია, თუ არა ადამიანის უფლებებისთვის სათანადო პირობების შექმნა. სახელმწიფო არსებობს იმიტომ, რომ ადამიანის უფლებები იყოს დაცული და შესაბამისად, ამას შენ, როგორც პოლიტიკოსი, ისე გააკეთებ, თუ როგორც ადამიანის უფლებების დამცველი, არ აქვს დიდი მნიშვნელობა. სხვადასხვა შესაძლებლობაა, მაგრამ მიზანი მაინც ერთია.
- ორი მოწვევის დეპუტატი ხართ. გაამართლა პარლამენტმა თქვენი მოლოდინები?
- ამ პერიოდში ბევრი რამ ვისწავლე. რთულია პარლამენტში მუშაობა, აქ კომპრომისის გარეშე გადაწყვეტილების მიღება შეუძლებელია. ბოლო დროს კი ვხედავ, დათმობაზე წასვლა არავის უნდა და გაჭედილები ვართ. ხელისუფლება ძალადობს და არც ოპოზიცია მიდის კომპრომისზე, თუმცა ამ ხელისუფლებასთან რაიმეს დათმობა მართლაც ძალიან ძნელია. აქ სწავლობ შენი და სხვების ინტერესის დაბალანსებას, გადაწყვეტილების მიღებას. თუ მიდიხარ პოლიტიკაში და წითელ ან მწვანე ღილაკს აჭერ ხელს, უნდა გახსოვდეს, რომ ეს არის პასუხისმგებლობა და არ უნდა გეშინოდეს გადაწყვეტილების მიღების. ახლახან, სახალხო დამცველის არჩევის დროს მივიღე გადაწყვეტილება და მხარი დავუჭირე ლევან იოსელიანს, რის გამოც ბევრმა გამაკრიტიკა, მაგრამ ზუსტად ვიცი, სწორად მოვიქეცი, რადგან თუ ჩვენ გვინდა ევროპა, ის 12 პუნქტი უნდა შევასრულოთ, რაც არის მოთხოვნილი. დარწმუნებული ვარ, სახალხო დამცველის არჩევის ნაწილში კარგი შეფასება იქნება. მესმის ადამიანების უკმაყოფილების, მაგრამ არის მომენტები, როდესაც პოლიტიკაში ყოფნის დროს მყისიერად გიწევს გადაწყვეტილების მიღება. ყველაზე მნიშვნელოვანი ის არის, რომ პოლიტიკაში მოსვლით შევიძინე ფანტასტიკური მეგობარი ლევან ბერძენიშვილის სახით.
- რადგან ლევან ბერძენიშვილი ახსენეთ, გკითხავთ, ის როგორ აფასებს მის ირგვლივ ატეხილ სკანდალს და უარყოფით კომენტარებს?
- ლევანი შეჩვეულია ამას. რა თქმა უნდა, ეს არ არის ემოციურად სასიამოვნო, მაგრამ თუ ვინმეს ჰგონია, ამით ლევან ბერძენიშვილს დაასუსტებს, ცდება, პირიქით, ის ამით კიდევ უფრო ძლიერდება. ასეთი თავდასხმების დროს კონტრასტი სიბნელესა და სინათლეს შორის უფრო თვალსაჩინო ხდება.
- როგორ ფიქრობთ, ლევან იოსელიანი კარგი სახალხო დამცველი იქნება? თქვენ რა ნიშნით აირჩიეთ ის?
- პირველ რიგში, მას არ აქვს კორუმპირებული წარსული. ასეა თუ ისე, მასზე ვერავინ იტყვის ცუდს და ჩვენ კომპრომისზე უნდა წავსულიყავით. ერთადერთი, რაშიც მას ბრალს სდებენ, ის გახლავთ, რომ ელისაშვილთან ერთად პირველი შევიდა პარლამენტში და მაშინ ამის გამო ის მეც გავაკრიტიკე, მაგრამ მერე რა, მოგვიანებით ხომ სხვებიც შევედით პარლამენტში. სანამ მის კანდიდატურას მხარს დავუჭერდი, მანამდე ლევანს რაღაცები ვკითხე. მაგალითად, ნიკა გვარამიასთან დაკავშირებით მოვისმინე მისი ხედვები და ა.შ. თუ გადავხედავთ ჩვენს წარსულ გამოცდილებას, ვნახავთ, ვინც კი გვყოლია სახალხო დამცველად, არჩევის დროს ყველას მიმართ იყო დიდი კრიტიკა, მაგრამ მერე თითოეული მათგანი დაუპირისპირდა ხელისუფლებას. ლევან იოსელიანს არჩევის პირველსავე დღეს მოუხდა დაპირისპირება ხელისუფლებასთან, ამ აქციის დაშლის გამო. დარწმუნებული ვარ, ის დაიცავს ადამიანის უფლებებს ამ ქვეყანაში.
- არასდროს გინანიათ, პოლიტიკოსობას რომ დათანხმდით?
- ყოველთვის ფიქრობ, რაღაც გააკეთე თუ არა სწორად. ხომ არ ჯობდა, სადაც იყავი, სადაც უფრო კომფორტულად გრძნობდი თავს, სადაც მეტი თანამოაზრე გყავდა, მეტი ურთიერთგაგება იყო და ა.შ. იქ დარჩენილიყავი, მაგრამ ისევ ვიმეორებ, ჩემი საპარლამენტო საქმიანობის დროს ბევრი საინტერესო რამ მოხდა. აქ უფრო მეტი სანერვიულო მაქვს, მაგრამ ამ ბრძოლის პროცესშია ცხოვრება საინტერესო. ამიტომ მგონია, დიდად დასანანი არაფერია. პარლამენტარობა რთულია, მაგრამ საინტერესო.
- თქვენ იყავით "ქართულ ოცნებაშიც", თუმცა გუნდი მალევე დატოვეთ. დეპუტატისთვის ალბათ უფრო კომფორტულია, როცა უმრავლესობის წევრია, ვიდრე ოპოზიციაში ყოფნა...
- იცით, ეს ყველაფერი რომ გამოვიარე, სწორედ ამიტომ ვაფასებ იმ 6 ადამიანის პოზიციას, რომლებმაც ხმა არ მისცეს რუსულ კანონს. მე ძალიან ცოტა ხანს ვიყავი "ქართულ ოცნებაში", რადგან აღმოჩნდა, რომ არ იყო იქ ყოფნა ჩემთვის ორგანული, რატომღაც ყველა ეჭვის თვალით მიყურებდა. რატომ? - ეს არ ვიცი, მაგრამ დიახ, როდესაც მოსმენების შესახებ კანონს იღებდნენ, "ქართული ოცნების" ერთადერთი წევრი ვიყავი, რომელმაც მხარი არ დაუჭირა კანონპროექტს და ალტერნატიულ წინადადებას მისცა ხმა. ეს ძალიან რთული იყო, რადგან გუნდში მიდიოდა თხოვნა: ასე ქენი, ისე ქენი ან დამუნათება - "გუნდის წევრი ხარ და ასე უნდა მოიქცე"... მაგრამ როცა პრინციპული საკითხია, შენ ამ ყველაფერს უნდა გაუძლო. უბრალოდ მაშინ "ქართული ოცნება" არ იყო ასეთი გასასტიკებული ძალაუფლებისთვის ბრძოლაში. ამიტომ, დღეს რომ მიდის საუბარი იმაზე, რომ იმ 6-მა ადამიანმა პარლამენტი უნდა დატოვოს, თუ ასე მოხდა, ეს იმას ნიშნავს, რომ ისინი დაუნდობელ ბრძოლაში არიან საკუთარი გუნდის წევრებთან; ისინი აღარ მოსწონთ, რადგან გაბედეს და ხმა არ მისცეს ამ კანონს. ჰოდა, მათ კიდევ ერთხელ გადავუხდი მადლობას ამ გაბედულებისთვის.
- ახლა ცოტა რამ პირადზეც გვიამბეთ: ორი შვილის დედა ხართ. რამდენად გრჩებათ დრო ოჯახისთვის?
- ჩემი შვილები უკვე დიდები არიან. დიახ, ორი ბიჭის დედა ვარ: ერთი დაოჯახებულია, მეორე სტუდენტია. ბებიაც გახლავართ. მყავს წლისა და 2 თვის შვილიშვილი, ულამაზესი გოგონა. უკვე შვილიშვილთან ყოფნა და თამაში მირჩევნია, რადგან შვილები დიდები არიან და თავიანთი ცხოვრება აქვთ, რომელშიც ზედმეტად არ ვერევი.
- ძალიან ახალგაზრდა ბებია ხართ. როგორ მოირგეთ ეს ამპლუა?
- გაურკვეველ მდგომარეობაში ვიყავი თავიდან, როცა ბებია გავხდი, მაგრამ აღმოჩნდა, რომ ძალიან კარგია ამ ამპლუაში ყოფნა და მშვენივრად ვთამაშობთ ერთად. რაც შეეხება საოჯახო საქმეებს, რა თქმა უნდა, ვაკეთებ: უნდა მოვამზადო საჭმელი, გავრეცხო და მოვაგვარო სხვა საქმეებიც, რაც ხანდახან სასიამოვნოც კი არის. ხომ იცით, ყველაფერი განწყობის ამბავია.
- თქვენი შვილებიც იყვნენ აქციებზე?
- უფროსი შვილი აქციაზე რომ იყო, ვიცოდი. იქ რომ გავედი, სრულიად შემთხვევით წავაწყდი უმცროსსაც და სიმართლე გითხრათ, ძალიან გამიხარდა, რადგან ადრე არ დადიოდნენ აქციებზე, ახლა კი გამოვიდნენ ქუჩაში. უმცროსი სტუდენტია, წელს ამთავრებს უნივერსიტეტს, თან მუშაობს. ამბობს, სამყარო სხვანაირიაო. სხვა თაობაა, სხვა ხედვებით და მათ კარგი ქვეყანა სჭირდებათ.
თეა ხურცილავა