"ზღვარის" 17-წლიანი შემოქმედებითი ცხოვრება
არსებობის 17 წლის მანძილზე შემოქმედებითმა ჯგუფმა - "ზღვარი" ექვსი მუსიკალური ალბომი და ექვსი პოეტური კრებული გამოსცა. რთული სათქმელია, რომელი უფრო მეტად იგრძნობა მათ ნამუშევრებში - პოეზია თუ მუსიკა, თუმცა, თავად წევრების უმრავლესობა აღნიშნავს, რომ უპირველეს ყოვლისა, პოეტები არიან. ახლახან "ზღვარმა" კონცერტი გამართა. მუსიკის, პოეზიისა და ჯგუფის 17-წლიანი შემოქმედებითი ცხოვრების შესახებ მის სამ წევრს, ტექსტებისა და მუსიკის ავტორ სერგი ლომაძეს, ვოკალისტს, გიტარისტს, ტექსტებისა და მუსიკის ავტორ კახა ბაციკაძესა და ბასგიტარისტ გოგა გოგსაძეს ვესაუბრეთ...
სერგი:
- ხელოვნებაში ერთად 22 წლის წინ გამოვჩნდით. ორი წლის თავზე ჩვენი პირველი წიგნი გამოვიდა, რასაც მალევე მოჰყვა პოეტურ-ფილოსოფიური ნაშრომი. "ზღვარი" 1999 წლიდან არსებობს. ამ ხნის მანძილზე ბევრი კონცერტი გაგვიმართავს, მაგრამ პოეტური საღამოების რაოდენობა ბევრად ჭარბობს კონცერტების რიცხვს. მაინც ვცდილობთ, ეს ორი რამ ერთმანეთს არ დავაშოროთ - პოეტურ საღამოებს მუსიკალურად ვაფორმებთ ხოლმე, ხშირად ვაჟღერებთ ახალ სიმღერებს.
- ახლახან კონცერტი გამართეთ, რომელიც მეექვსე წიგნის გამოცემას უსწრებდა წინ. რით გამოირჩევა ახალი ლექსების კრებული ექვსი წინამორბედისგან?
- დიახ, კონცერტს ფეხდაფეხ მოჰყვა წიგნი. ჩემთვის წიგნი ყველაზე დიდი მოვლენა, პოეზია კი ყველაზე მაღალი ხელოვნებაა. კონცერტზე ჩვენმა მეგობარმა, გულნაზ ხარაიშვილმა განაცხადა, რომ სტამბაში წიგნის დაბეჭდვისთვის საჭირო გადასახადი სრულად დაფარა. ბუნებრივია, ამ ფაქტმა მოვლენები დააჩქარა. ჩვენი სფერო, ჯერჯერობით, ხელოვნება-ფილოსოფიაა პოეზიის, მუსიკის, პროზის უპირატესობით. პოეზია ჩვენთვის ყველაფერია და სულ ვამბობთ, რომ უპირველეს ყოვლისა, პოეტები ვართ. კახა ბაციკაძემ 2001 წლიდან შემცვალა, როგორც ჯგუფის ლიდერმა. ჩემი აზრით, პოეტურ მწვერვალზე მაშინ ავიდა, როცა მოზაიკური პოემა - "სამოცდაჩვიდმეტი" შექმნა. შეუდარებელი ნიჭის ადამიანია. მისი ლექსები უამრავი თემითაა დატვირთული. მიუხედავად იმისა, რომ მე ცალკე წიგნებიც მაქვს გამოცემული, "ზღვარი" იყო, არის და იქნება ჩვენი მთავარი სიტყვა ხელოვნებაში. ის ერთადერთი ჯგუფია, რომელსაც ექვსი წიგნი და ექვსი მუსიკალური ალბომი აქვს გამოცემული. ეს ფაქტი უპრეცედენტოა არა მხოლოდ საქართველოში. როკმუსიკოსები ნაკლებად წერენ წიგნებს. წიგნების ავტორები კი როკმუსიკაში არიან ნაკლებად.
- კონცერტებს საზღვრებს გარეთაც ატარებთ?
- გერმანიაში კონცერტი რამდენჯერმე გავმართეთ. ამჟამად, ძირითადად, თბილისსა და რეგიონებში ვიტვირთებით, თუმცა, მიმდინარეობს მოლაპარაკებები და ვაპირებთ საზღვრებს ისევ გავცდეთ.
- არსებობის 17 წლის მანძილზე, ალბათ იყო სირთულეებიც...
- შეიძლება თამამად ითქვას, რომ ხელოვნების სამსახურში მთელი ცხოვრება დავკარგეთ... ამხელა მსხვერპლის გაღება არ უნდა სჭირდებოდეს ხელოვანს... თუ ასე გაგრძელდა, თუ არ შეიცვალა დამოკიდებულება ხელოვნებისა და მეცნიერების მიმართ, ყველა ნიჭიერი ადამიანი გაიქცევა ქვეყნიდან. არასოდეს ვყოფილვართ დალხენილი. ვიღაც-ვიღაცებს, მათ შორის - პოლიტიკოსებს ვერ ვეწყობოდით. ჩვენს საუკეთესო მუსიკალურ ნაშრომებად როკ-ალბომი "პოეზია" და პირველი ქართული როკოპერა შექსპირის თემაზე, "ჰამლეტის ვნებანი" მიმაჩნია. ჩვენი ცხოვრების ერთ-ერთ დიდ დაბრკოლებად კი სცენაზე მის "ვერმიტანას" დავასახელებ... მიზეზი კონკრეტული ფაქტები და ადამიანები გახლავთ.
კახა:
- იმის გამო, რომ ხელოვნება დღეს მართლაც "ბედის ანაბარაა" დარჩენილი, არაერთი კარგი ჯგუფი დაიშალა. ზოგმა პარალელურად სხვა სამსახური დაიწყო. ხელოვნებაში სრულად ჩართვა უდიდეს პრობლემებთანაა დაკავშირებული. მეტსაც გეტყვით, თითქმის შეუძლებელია. ჩვენ ეს შევძელით, თუმცა, უზარმაზარი კომპრომისების ხარჯზე... გამოგიტყდებით, ამით ბევრი დავიკელით და ბევრი გავაფუჭეთ ჩვენს პირად ცხოვრებაში...
- მოგვითხრეთ ჯგუფისთვის სახელის შერჩევის ისტორია... რა დატვირთვა აქვს "ზღვარს"?
სერგი:
- ეს სახელი მე შევარჩიე. ჯგუფის ერთ-ერთმა ძირითადმა წევრმა, გიორგი ზუხბაიამ მოთხრობა სახელად "ზღვარი" დაწერა. ძალიან მომწონდა და გადავწყვიტე ჯგუფისთვის ეს სახელი მეწოდებინა. ამ სიტყვამ დაიტია უსაზღვროება, საზღვარი... ასევე, ფრაზა: "ზღვარმა ხელოვნების სიძლიერეს ზღვარი დაუდო". ხშირად ვამბობთ, რომ ვართ ლიდერები არა მხოლოდ ჩვენს ქვეყანაში... ნაკლებად გვაინტერესებს, ვინ რა შეფასებას მისცემს ჩვენს ჯგუფსა და მის საქმიანობას...
- ამას დრო განსაზღვრავს...
- სიმართლე გითხრათ, არც ამაზე ვფიქრობთ... "ზღვარმა" უკვე თქვა თავისი სათქმელი. ჩვენ ხელოვნებას ვემსახურებით მხოლოდ იმიტომ, რომ სხვაგვარად არ შეგვიძლია... პირობითია გარშემო მყოფების შეფასებები. სირცხვილია, რომ დღევანდელმა ახალგაზრდებმა არ იციან, ვინ იყვნენ ძველი როკმენები საქართველოში. მაგალითად, ბაჩი ქიტიაშვილი, კაკო ვაშალომიძე, მამუკა ჩიხლაძე... ბაჩი ქიტიაშვილი, ქართული როკის მამა, ისე გარდაიცვალა, ამის შესახებ ცნობაც კი არ იყო პრესასა და ტელევიზიაში... ეს გახლდათ ადამიანი, ვისი არსებობითაც ქართველები ეროვნულ დონეზე ამაყობდნენ. ის საბჭოთა კავშირში ქმნიდა როკს და ამისთვის სცემდნენ, იჭერდნენ, აწამებდნენ... საზოგადოებამ კი ვერც კი გაიგო მისი გარდაცვალების შესახებ... საერთოდ, პრიორიტეტებში ძალიან გვიჭირს ქართველებს... ამიტომ არ არის მნიშვნელოვანი, ვინ რას იტყვის "ზღვარის" შესახებ... "ზღვარი" თითოეული ჩვენგანისთვის მთელ ცხოვრებად, სამყაროდ იქცა. ხანდახან ვფიქრობთ, რომ ამ ჯგუფამდეც "ზღვარელები" ვიყავით და რომ სიკვდილამდეც და სიკვდილის მერეც ასე დავრჩებით. დიახ, თითოეული ჩვენგანი, როგორც ერთად, ისე ცალ-ცალკე, "ზღვარია" და ჩვენი შემოქმედება ვეღარც განგვისხვავებია ჩვენივე ჯგუფის შემოქმედებისგან. ჯგუფში მუსიკოსები იცვლებიან, მაგრამ ძირითადი ბირთვი - კახა, ზუხბა, სერგი და ვასო - ყოველთვის უცვლელი რჩება. დიდი ხანი არ არის, რაც ახალ წევრებად გოგა, სოლო გიტარისტი ტატო ებანოიძე და დრამერი გიორგი გერგეშელიძე შემოგვიერთდნენ. ვფიქრობთ ახალი შემოქმედებითი კოლექტივების ჩამოყალიბებაზეც.
კახა:
- "ზღვარმა" ეპოქა შექმნა. მნიშვნელობა არა აქვს, რას შექმნის ეს ჯგუფი დღეის შემდეგ, რადგან სათქმელი უკვე თქვა. ჩვენ არ ვჩერდებით და უფრო მეტად შევეცდებით გამოვხატოთ თავი, მაგრამ რაც დღემდე გავაკეთეთ, ეს უკვე ამართლებს მის არსებობას. მიმაჩნია, რომ ყველანაირი ხელოვნება პოეზიას ექვემდებარება. პოეტურება ქმნის ხელოვნების სხვადასხვა დარგს.
სერგი:
- კახა სცენაზე ყოველთვის ბოლომდე იხარჯება. ალბათ, ამის გამო თუა - ვინც კი ის სცენაზე ნახა, ყველას შეუყვარდა (იცინის). ჩვენ გვქონია როგორც არაჩვეულებრივი გამოსვლები, ისე, შედარებით, სუსტიც... დიდი ხელოვანები არ ატარებენ ერთი დონის კონცერტებსა და საღამოებს. ერთნაირი სიძლიერის კონცერტებს ისინი მართავენ, ვინც ფონოგრამაზეა დამოკიდებული. ჩვენ არ გვეშინია მარცხის, მიუხედავად ყველაფრისა, წინ მივიწევთ... სხვათა შორის, ბობი ფიშერი ამ პრობლემის გამო წავიდა ჭადრაკიდან. იმდენად ეშინოდა წაგების, რომ აღარ თამაშობდა და ეს დიდი გენი, უბრალოდ, გაქრა ჭადრაკიდან. ჯგუფის არსებობის მანძილზე გვქონია დამარცხებაც, მაგრამ უფრო ხშირად გამარჯვებას ვზეიმობთ...
- რით განსხვავდება 17 წლის წინ არსებული და დღევანდელი "ზღვარი"?
კახა:
- გაგიკვირდებათ, მაგრამ უნდა გითხრათ, რომ განსხვავება არ არის! "ზღვარი" იყო, არის და იქნება "ზღვარი" შეუცვლელი მიზნებით, დამოკიდებულებებითა და კონცეფციით... თუმცა, არის მოსაზრება, რომ ახალშექმნილი "ზღვარი" იყო ყველაზე ძლიერი.
- იქნებ, თუნდაც, სიმღერების თემები შეიცვალა... 17 წლის წინ ხომ სხვა რეალობა გვქონდა?!
- თემები რომ შეიცვალოს, უნდა შეიცვალოს გარემოც... ჯგუფის იდეოლოგია, მიმართულება, სულიერი მხარე და პრიორიტეტები იგივეა. ჩვენ ვქმნით ფილოსოფიურ ხელოვნებას. ჩვენი მუსიკა ყველა თემას მოიცავს, მათ შორის, სოციალურს.
- გოგა, ჯგუფში რა გამოცდილებით მოხვედი?
- მათ სიმღერებს ბავშვობიდან ვუსმენდი. ვერც კი წარმოვიდგენდი, რომ ოდესმე სცენაზე ამ ადამიანების გვერდით შეიძლებოდა დამეკრა. ერთი წელიც არაა, რაც ეს ოცნება რეალობად იქცა და ამით უბედნიერესი ვარ. თავიდანვე როკს ვუკრავდი სხვადასხვა როკბენდში. ეს ჯგუფი უდიდეს საქმეს აკეთებს როგორც მუსიკაში, ისე პოეზიაში. ვფიქრობ, ერთნაირი სიძლიერისაა როგორც მუსიკის ტექსტები, ისე თავად მუსიკა.
შორენა ლაბაძე